1956 Yılında Akçakoca Ayazlı mahallesinde dünyaya geldim. İlkokulu Barbaros ilköğretim okulun da , orta okulunu Akçakoca Lisesinin ortaokul kısmında , liseyi Kdz.. Ereğli’de o zamanın sanat okulu Endüstri Meslek Lisesi’nde okudum.1973’te mezun oldum.Okulun bitiminde  Ereğli Demir Çelik Fabrikalarında işbaşı yaptım.Çeşitli kademelerde görev aldım. 2000 yılında emekli oldum. Sporu çok sevdiğimden çeşitli kulüplerde çalıştım (Düzcespor , Akçakocaspor , YeniAkçakocaspor , Akçakoca İdmanyurdu,çeşitli görevlerde bulundum , Antaş İdmanyurdu , Ayazlı Tersane spor kulübün kurulmasında katkım çok fazladır. Bolu merkez hakem komitesinde 2 yıl çalıştım,Düzce de saha komiserliği yaptım. Çuhallı Çarşısı Güzelleştirme Derneğinin kurulmasında emeğim olmuştur..Akçakoca ,Ayazlı,Akçakoca nın 43 köye ait kitaplar derledim, 2 çocuk babası ve az Fransızca bilmekteyim. Akçakoca ve Ayazlı aşığımdır.

 

 

Aşığı olduğum Ayazlı mahallesinin her yönü ile incelemek istedim. Bu nedenle bu kitap tarihi bir coğrafya kitabı dır.Bu kitap içinde yaşadığımız bizlerin, atalarımızın yaptığı mücadelenin hikayesini anlatan ve örf adetlerini içine alan gelecekteki araştırmacılara ışık tutacak belirli başlangıç noktalarını belirleyen bir çalışmayı içermektedir.Kitabın hazırlanışı 3 yıl sürmüştür. Kitabın hazırlanmasında bana katkıları olan oğlum Emrah Tuzcu,  Recep Ali Yaman , Ender Savcın, Doç. Zeynel Özlü ,Kenan Okan, Uğurlu Köyünden Hakkı Erdoğan , değerli büyüklerim , Prof. Sergi Makalatia , Muhammed Vanilişili , Ali Tandilava , Doç.Gözde Yirimibeşoğlu ,Recai Özgün’e çok çok teşekkür ederim.Benim yapmak istediğim olay Ayazlı’nın geçmiş insanlarına olan borcumuzu ödemeye çalışmaktan başka bir şey değildir.Onlar ki bizim bu günlere gelmemize sebep olmuşlardır.Unutulmamalıdır ki bilgi ve sevgi paylaştıkça çoğalır.Ayazlı Mahallesinin ismi daima yaşandıkça yaşatılacaktır.

 

Saygılarımla

                                                                                                      İBRAHİM TUZCU

 

 

 

 

 

 

 

COĞRAFİ BÖLGE: Karadeniz bölgesi

İLİ                            :  Düzce

İLÇESİ                    :  Akçakoca

KAYMAKAMI      :   Mehmet Ünal

TELEFONU            :  03806114001

BELEDİYE BAŞK.:  Fikret Albayrak

TELEFONU            :  03806114002    

MAHALLE MUH.  :  Çetin Çakmak

TELEFONU            :  05434513744

NUFUSU                  :  4100  nüfusu 1280 hane

COĞRAFİ DURUMU: Doğusu Döngelli,Dadalı,Batısı Osmaniye mah.,Güneyi Doğancılar la komşudur.41.05 Derece Kuzey paraleli,31.07 Doğu boylamı üzerinde yer alır.Tem otoyolu üzerinde Ankara ya 270 km,İstanbul a 235 km mesafededir. Deniz yoluyla İstanbul’a 108,Ereğli 18,Zonguldak 40 mil dir.

 

 

Dere vadi tabanları alivüyon,yamaçların büyük bölümü silis formasyonu tepelerin üst kısımlarında ise 3. jeolojik döneme ait kumlu,çakıllı tabakalar bulunmaktadır,depreme karşı sağlam zeminlidir.Türkiye deprem haritasına göre 3 .derecede tehlikeli bölgededir,dağlar,deniz kıyısına paralel uzanır ,kıyılarda yüksek ve dik falezler görülür,kıyılar düzdür,sahildeki kayalar su tarafından aşındırılarak yalılar meydana gelmiştir,çevre şist ve kristalin şistlerle kaplıdır,doğu ve güneyde pal ezik devre ve tersiyer arazilerden ibarettir.

 

 

Ayazlıda her mevsimde bir iklim görülür, yağışlar genellikle sonbaharda hatta kış aylarında diğer mevsimlere göre daha fazla düşer.Ayazlıda en fazla yağış eylül,kasım,aralık ocak aylardır,kar aralık ocak aylarında yağar ama uzun süre kalmaz.Mayıs haziran da karayel,temmuz,ağustos ve eylül ayında poyraz eser kış aylarında lodos eser temmuz,ağustos,eylül de güneş kendini daha iyi gösterir,aralık ,mart ayları arası en düşük sıcaklık gözlenir ılıman bir iklime sahiptir

 

Akçakoca’da hakim rüzgar kış aylarında lodos, Mayıs-Haziran aylarında karayel, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında poyraz olup, Temmuz-Ağustos aylarında rüzgar hızları diğer aylara oranla daha azdır.Akçakoca’da mart ayından itibaren hava ısınmaktadır,sıcaklık mayıs-ağustos arasında azamiye erişmekte,kasım ayına kadar mutedil bir gidiş göstermektedir.1930 yılında Bolu da sıcaklık -31 dereceye düştüğü ve 40 derece sıcaklığa yükseldiği görülmüştür sıcaklık en düşük aralık ve mart aylarında rastlanır .bölgede meydana gelen yağışlar orografik ve depresonik tir,bu nedenle yağışların dağılışında farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Akçakoca’da yıllık yağış ortalaması 850.4 mm dir,en fazla ocakta 104.1 mm,ekimde 101.5 mm,ekimde 97.7 mm,aralık ta 97.7 mm dir.Az yağışlar nisanda 35.6,mayısta 37.6 mm dir.Siklon veya konveksiyon yağmurları meydana getiren basınç minimumları yaz aylarında da hasıl olmakla ve bu mevsimin yağışlı olmasını sağlamaktadır.Yaz yağışları NW ( karayel)  ve 3. depresyonun kış mevsiminden daha fazla Akçakoca’yı etkilemesinden meydana gelmektedir,kış ve sonbahar yağışları ise ege ve Marmara kıyılarından VDL yoluyla depresyonla gelirler,yağışların bir kısmı oto grafik yağışlarıdır,güneyde  yüksek kısımlarda daha bol yağmur bırakırlar.Akçakoca’da kışın kar yağışı ve yerde kalma süresi kısadır yıllık ortalama süresi 11 gündür,kar yağışı 6.1 dir.Karın yerde kalışı ve az yağmur yağması istasyonun deniz kıyısında ve yüksekliğin deniz seviyesinde yakın olmasından ileri gelmektedir.Akçakoca’da rüzgar hızı yıllık ortalaması 1.5 m/sec dir.Bölgede NE ( Poyraz),NW ( Karayel) rüzgarları hakimdir

Kaynak : Akç.Kaym.Sit.,Şükrü Dönmez-2000,Kenan Okan-1997,Derl.İbrahim Tuzcu

 

 

Haciz ,  Orhan Deresi , Limancık deresi , Peti gelişi deresi diye 3 dere vardır Haciz ve  Orhan deresi Dede dağlarından Deredibi köyünü takip eder.Akçakoca oteli yanından denize dökülür , limancık deresi Saraybahçe’den limancık’a ulaşır birde Salyancıların oradan gelen dere ile birleşir denize dökülür bu dere eskiden çok büyüktü ama zamanla kaynaklar azalınca dere akarı azalmıştır,bu dereye takalar girerdi ayrıca bir iskele vardı,peti gelişi deresi Dadalı köyün altından Döngelli köyünden sevil boru önünden denize dökülür büyük bir dere idi ama burada da kaynaklar tükenince dere azalmış durumdadır burada da eskiden bir iskele vardı Döngelli köyü bu iskeleyi çok kullanmıştır

 

 

1950 Yılında yağış istasyonu olarak eski hükümet konağı yanında , 1963 yılında eski hastane yanında , küçük klima istasyonu olarak kuruldu. 1965 de Çuhalı çarşısında bir binada 1969 ‘da Ayazlı mahallesinde şimdiki yerinde kurulmuştur. Zonguldak Bölge Müdürlüğü’ne bağlı deniz suyunu ölçer büyük klima istasyonudur. Denizciler için hava tahmin raporunu günlük takip eder.

 

Bitinyanın deniz kıyısında yerleşmeyi tercih eden Bebrisler, Bitinyalar da olmadığı bilinmekte beraber Bebrisler Çanakkale’de krallık kuran Bebrisler Akçakoca,Ereğli kıyılarına şehir kurarlar,Bebrisler,Frik boyundandırlar.Bitinya kralın kurucusu Bias tır. Bias’ın ölümünden sonra Bitinyanın 2. Kralı Heraklias’tır.Bu kral Bitinyalılara çok kötü davranıyormuş.Zipitis MÖ.298-297 yıllarında Heraklias’ı zaptetti bu dönemde Akçakoca’daki göçebe düzeyinde yaşayan halk Bitinyalılara dost olup Akçakoca şehrini kurdu dia Zeus’un kenti anlamına gelir Dia ilk adı Tospolistir.Makedonya kralı büyük İskender İran hükümdarına savaş açtığı zaman Bitinya ile Heraklias savaş halinde idi Akçakoca Ereğli arasında devamlı savaşlar yapılmakta idi, bunu duyan Makedon kralı Büyük İskender buralara gelip  buraları kendi himaye altına alır .İskender Babilde ölür bunun yerine bölge komutanı olan Antigon geçti daha sonra Lazimark geçti şu anda Ayazlı Mahallesinin bulunduğu yerde göçebe şeklinde yaşamaya başlar daha sonra Lazimark buradan Rum Pontus İmparatorluğu kurulduğunda Trabzon’a gider orda imparatorluğunu devam ettirir.1812 de Ayazlı , Döngelli arasındaki şimdiki Haydar Çakmak ve Civan Alinin yerlerinin olduğu yerde göçerler.Burada yıllarca kalırlar Döngelliye 2 ayrı yol çıkmaktadır. 1878 yılında burada 12 hane kalır  Göçürlüde eski değirmenin olduğu yerde bir kilise birde sübyan okulu varmış, Dadalı ve Töngelli arasında oturan Bitinyalılara bu iki yolu kullanarak buraya gelirler bu kilise ve sübyan okulunu göçürlüde oturan Bitinyalılar yapmış,ama şuanda değirmen dahil bunlar munkariz olmuştur,yalnız bu kilisede hocalık yapan zatın mezarı çuhalıdaki caminin yanına getirilmiştir daha sonrada munkariz olmuştur. Burada kısa sürelide olsa şimdiki Doğancılarda oturan bir veya iki ailede göçürlüden Doğancılara göçmüştür Töngelli köyünden Sametoğulları buraya gelir bu göçerleri buradan kovarlar onlarda şimdiki Kapkirli mahallesine gelirler oradan da yarısı Koçullu köyüne göçerler daha sonra Sametoğulları buradan Uğurlu köyüne göçerler orada da derede boğulmalar olur oradan da Töngelli köyüne geri dönerler bu yerde artık hiçbir göçer yok ama hala mezar taşları vardır kalıntılar kaldırılıp fındık bahçesi haline getirilmiştir.Daha sonra 1876 Rus harbinden Doğu Karadeniz’den zorunlu göç edenler,Metetoğlu kara yolu üzerinden Amasra,Bolu üzerinden Akçakoca’ya gelirler Salyancılar Hopa  Azlağa köyünden takalarla Sinop,oradan Akçakoca şimdiki limancık bölgesine gelirler o zaman dere büyük akarmış takalar dereye girerler oradan şimdi oturdukları yere yerleşirler kuytu yeri seçerler çünkü artık onlar savaştan korkuyorlardı Limancıkta bir iskele varmış.Çakmakçılar ise kayabaşını küçük bir liman olarak benimserler çok iyi bir kaptan olan dursun reis Kayabaşına yerleşirler bu 3 aile Batum, Sarp arasında bulunan Azlağa köyünden gelirler , Azlağa Arapçada temiz su demektir Osmanlıcada Esenkıyı demektir Azlağa dilde telakkuzu zor olduğu için bunlar Azlağayı Ayazlı olarak değiştirirler.Halende devam ediyor devam edecektir.Metetoğlula Mehmet , Osman , Muhittin,Dursun, Zeliha ,İbrahim,Salyancılarda Ali ve çocukları Vahit, Şevket , Kadir,Şükrü, M.Ali, Hatice,Gülizar Çakmakçılar Dursun, İbrahim,Hüseyin,Şevket,Perihan,Huriye,Hatice dünyaya gelirler  .Rus harbinden sonra göçmen yasasına göre hükümet Lazları İzmit,Bursa bölgesine yerleştirdi ama bu bölgeler çok bataklık olduğu için sıtma hastalığı olurmuş, Lazlar komisyona rağmen Akçakoca’ya eskiden Lazların geldiğini duyanlarda Akçakoca’yı tercih etmişlerdir,şimdiki Osmaniye mah. ,Ayazlı mah. ,Töngelli köyü.Edilli köyü.Uğurlu köyü ne daha sonrada Göktepe köyü.Kalkın köyü.Nazımbey köyü.Yenice köyüne  yerleşmişlerdir.Azlağa,Liman,Makrial,Sarp.Beğleven,Hopa,Arhavi,Fındıklı,Pazar,Ardeşen,den çok göç almıştır.1877de Akçakoca’ya gelen gürcüler Batum’dan şimdiki Çiçekpınar köyüne Melenağzı köyüne yerleşirler.Abazalar Kafkasya’dan gelip şimdiki Davutağa , Esmahanım, Dilaver köylerine yerleşirler. Hopa’dan gelenler ise dağ köylerini tercih etmişlerdir, Hemşin,Karatavuk,Yenice köylerine yerleşirler.Doğu Karadeniz’den 2.  göç, Birinci Dünya Harbinden hemen sonra olur çünkü Ruslar Doğu Anadolu’ya saldırır,Sarıkamış işgali,Rize işgali gibi buradan göç Of, Sürmene’den olur askeriye ve takalarla olur. Sürmeneliler çok iyi bir denizcidirler.Ayazlıdaki Akbaş ailesi 3 ayda kürekle Sürmene’den gelmişlerdir,gemi içinde Rabia hanım doğum yapar.Ayrıca Karaburun’a Rize’den 3 ayda yaya olarak bir kadın 3 çocuğu ile gelir vefat eder halen mezarı Karaburun’dadır mezar taşında hitabeler vardır. Fatma Örsoğlu 1883.1978 dir

 

 

Köyün adı aslında "Abuislah"'dır. Bu isim Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim döneminde konulmuştur. Zaten o zamana kadar da köyün ismi yoktur. Bu ismi Yavuz Sultan Selim koymuştur. Bu köy üç ismi olan tek köydür."Azlağa,Abuislah,Esenkıyı" Yavuz Sultan Selim o bölgede Ruslarla savaşırken erzakları bitmiştir.O civardaki köylerden kasabalardan hiç kimse de onlara yardım etmemiştir.Sadece bir köy yardım etmiştir.O da şimdiki Esenkıyı. Ordunun her türlü ihtiyaçlarını karşılamış karınlarını doyurmuşlardır. Yavuz Sultan Selim bu durumdan memnun kalmıştır. Yavuz Sultan Selim dağa çıkarak köyün üstüne sofra bezini silkeleyerek adını "ABUİSLAH" koymuştur. Bu bölgedeki herkes Laz'dır.Gürcistan sınırı ayrılırken , Sarp ikiye bölünmüştür.Bir tarafı Türkiye'de diğer tarafı da Gürcistan da kalmıştır.Biz Gürcistan tarafına "Karşı Sarp" deriz.Gürcistan da kalan Lazlar kendi benliklerini her zaman korumuşlardır.O zamandan bu yana hep Laz adetlerini korumuşlardır.Türkiye tarafında kalan Lazlar Türkiye tarafında oldukları için Türkçe’de konuşurlar ancak Gürcistan tarafında ki Lazlar sadece ama sadece Lazca konuşurlar.Gürcistan da kalırlar ama oradaki hiçbir Laz gürcüce konuşmaz.Artvin iline 70 km, Hopa ilçesine 10 km uzaklıktadır.1876 Yılında Ayazlıya ilk gelenler Metetoğullarıdır. Daha sonra Salyancılar ve Çakmakçılardır.(Yalnız Servet Çakmaklar) Salyancılar , Batum  ve Sarp arasında kalan Azlağa köyünden gelirler ,  Şevket Çakmak’ın babası Dursun reis Azlağadan kayabaşı mevkiine gelir,daha önce Lazika olan Ayazlı ya , Dursun Çakmak ve Salyancıların geldikleri Azlağa adının söylev tarzına uyum gösteremezler. Bu iki aile Azlağa  ismini Ayazlı olarak değiştirirler ve halen bu isim  böylece tarihe geçer ,bu isim yaşayacak , yaşatılacaktır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-ÖMER ÇAKMAK

 

 

 

 

 

 

1877-1878 Osman Rus Savaşı ki yaşlılar bunu 93 Harbi olarak bilirler. Plevne savaşları, Gazi Osman Paşa destanı bu döneme aittir. Osmanlı-Rus savaşında Osmanlılar yenilince en büyük göç dalgası kendini göstermiştir. Bu göçlerde ise İstanbul Hükümetinin Doğu Karadeniz’in boşaltılması kararı etkili olmuştur. Bunun üzerine sınır köylerinde oturan Laz-Gürcü, Abaza, Çerkez ve Türk köyleri kısmen boşaltılmıştır. Bu durumdan Hopa, Fındıklı, Ardeşen, Pazar, Hemşin, Rize, Arhavi köyleri de etkilenmiştir. Akçakoca bölgesi devlet arazisi olduğundan Göçmen yerleştirme komisyonları kurulmuştur.Lazlar önceleri İzmit, Bursa bölgesine gelmişler. Kendileri İzmit’e yerleştirilmek istenmişlerse de bu bölgede sıtmanın yaygınlığı yerleşmeyi engellemiştir. Lazlar Akçakoca’ya yerleşmeyi tercih etmişlerdir. Akçakoca’da kurulan Göçmen komisyonuna rağmen göçmenler Osmaniye Mahallesi (Hacallı)-Ayazlı, Döngelli, Edilli, Uğurluya yerleşmeyi uygun görmüşlerdir.

Rusların Artvin’i işgalleri sonucunda Akçakoca’ya göçen Karadenizliler yeni köyler kurmamışlar yerli köylere yakın mahalleler kurup yerleşmişlerdir. Nüfus arttıkça buraları muhtarlık haline dönüşmüştür. Göktepe, Kalkın, Nazım Bey gibi. Bu göçmenler genellikle Hopa’nın liman, Azlağa, Beğleven, Saraf, Makrial köylerinden gelmişlerdir. Akçakoca’ya gelen Gürcüler yine Osmanlı Rus Savaşı sırasında Batum ve Artvin’den göç etmişlerdir.Düzce yolu üzerinde Şipir ve Doğancılar (Acara mahallesi) köylerini kurmuşlardır. Abazaların geliş yerleri Kafkasya’dır. Akçakoca’da Davutağa ve Esmehanım ve Dilaver isimli köyleri kurmuşlardır.Hopa’dan Akçakoca’ya göçenler daha ziyade dağ köylerinden gelmişlerdir. Hemşin, Yenice, Karatavuk köylüleri Hopa’dan aynı isimleri taşıyan yerleşme yerlerinden göç etmişlerdir. Hemşin ve Karatavuk köylerine Hopa’dan, Yenice köyüne ise Fındıklı ve Ardeşen’den gelmişlerdir.Karadeniz ve Kafkasya’dan gelip yerleşen bu halk dağınık tip bir yerleşme düzeni göstermektedir. Göçmen aileler evleri çevresinde, bahçeyi çeviren çitler içerisinde azda olsa ev ihtiyacını karşılayan sebze ve meyve yetiştirmeyi yeğlemişlerdir. Bu durum dağınık yerleşmeyi etkilememektedir.

 

DÜZCE İLİ: Düzce merkez , Akçakoca merkez  köyler , Ballar , Kabalak , Suncuk , Şekerpınar , Yayla , Yazlık

( Bu köylerin başında ilk isimlerinin önünde LAZ kelimesi yer almaktadır)

BURSA İLİ: Gemlik merkez  köyler, Katırlı

İSTANBUL İLİ:Beykoz, Üsküdar  Köyler, Dereseki,Kaynarca,Reşadiye,Ataköy,Kadıköy,Paşaköy

YALOVA İLİ: Yalova merkez Kaplıca,Çınarcık,Vezpınar, Üvezpınar, Delipazarı, Kurtköy,Samanlı,Akköy,Kadıköy,Yenimahalle,Ortaburun

KOCAELİ İLİ: İzmit merkez,Köyler Çubuklu,Osmaniye,Suadiye,Derbent,Maşukiye,Kestanelik,Altınova,Çamçukur,Güzelyalı,Ereğli,Safiye,Suludere,Yalakdere,Senaiye

SAKARYA İLİ: Adapazarı merkez köyler Çaybaşı ,Yeniköy ,Değirmendere , Karataş , Akyazı merkez köyler.Hasanbey , Kazancı , Dokurcun , Kayabaşı , Karapürçek , Hocaköy , Geyve merkez , köyler: Doğançay , Maksudiye , Hendek merkez , köyler : Kocadöngel,Sapanca,merkez,köyler:Akçay , Baklaya , Dibektaş , Erdemli , Hacımercan , İkramiye , Kurtköy , Memmumiye , Şükriye , Selamiye

ZONGULDAK İLİ: Bartın merkez köyler:Amasra , Çakrazova   

 

Birinci Dünya Savaşı sırasında Ruslar Doğu Anadolu’ya saldırdı. Sarıkamış faciası sonucu Ruslar Doğu Anadolu bölgesini işgale başladı. Rusların Rize’yi işgali ile buradan Of Muharebeleri sırasında Of ve Sürmene’den göç başlamıştır. Bölge halkı kayıklar, takalar, askeri deniz nakliye araçları ile veya yaya olarak batıya göç ettiler. Ruslar tarafından Sürmene’nin işgalinden birkaç saat önce Akbaş ailesinden 6 kadın 8 çocuk ve 2 ihtiyar üç çift kürekli bir sandalla kürek çeke çeke üç ayda Akçakoca’ya gelmişlerdir. Bir kadın kayıkta doğum yapmıştır. Bu göçerlerin çocukları Akçakoca’da hala yaşamaktadır.

 

Hasan dede Rus harbi sırasında Arhavi’den  Trabzon un Yomra ilçesine gelir orda 2 yıl kalır sonra takalarla Kdz.Ereğli deki Gülüç ırmağına gelir o sırada orda bulunan metetoğlu Ahmet bunları görür ve Ayazlıya götürür,şu anda Fehmi Yomra nın evin olduğu yer o zaman cami ve avlusu imiş Ahmet Yaman muhtar olduğu için Hasan dedeyi buraya yerleştirir,camiyi de söküp şimdiki yerine yapmışlar,daha sonra bu cami yıkılıp Şaban Koç tarafından tekrar yapılır.Hasan dedenin Tefik,Yusuf,HüseyinHacer adında 4 çocuğu olur Ahmet Yaman tikuçi İbrahim Yamanın babasıdır

 

 

    

           Mehmet Dede , Ahmet Dede , İsmail Dede,Hamdi dede .Bu 4 kardeş Rize eşrafından akrabaları olan Sait Ağanın babası İsmail Ağanın gemisinde çalışırlarken gemi o zaman Tunus’a Yafaya ticaret için yaz aylarında Çuhallı çarşısındaki iskeleye gemi yanaşır,bu 3 kardeş gemide Palvacı olarak görev yapıyorlardı,gemi burada 7 ,8 gün kalır ,arıza yapmıştır.1876 yılında Rus Harbinden dolayı göç eden Lazların olduğunu  Çuhallı da ki kahvede bunları gören 3 kardeş gemiden kaçar Osmaniye deki tepeye çıkarlar burada Sametoğluların (şimdiki Aydoğanlar) eski barakasında kalırlar.Sametoğulları bunlara çok yardımcı olurlar tepeye çıkmaların amacı geminin gidip gitmediğini takip etmektir.Gemi 8 gün sonra ayrılır 3 kardeş kahveye inerler kahvedekiler Ayazlıya Salyancıların geldiğini söylerler Mehmet dede ise “Ben Ayazlıya gidiyorum” der ve gider .Çünkü Salyancılar akrabaları olur, Ayazlıya ilk gelenler Metetoğlu ( şimdiki Yamanlar) Çakmakçıoğlu Ömer ve Salyancılar dır. Mehmet Dede Salyancılara gider tanışırlar çok mutlu olurlar dedem şimdiki Tuzcuların bulunduğu tepeye çıkar oraları temizler ufak bir baraka yapar oturur tepeyi tercih edişi eskiden çok sıtma hastalığı olurmuş çukurlarda bu ara dedem Ahmet dedeyi Ayazlıya çağırır ama kabul etmez ben Osmaniye tepesinde kalacam der .Aydoğanlar bize iyi yaptılar,iyi insanlar bize arka çıkarlar sen buraya gel der .Mehmet dede dinlemez o Ayazlıda kalır,  barakayı gören Metetoğlu Osman , dedeme barakayı sökmesini söyler ,  dedemde “ben harpten kaçtım kimsem yok” der ama dinlemezler dedemi döverler,  nasıl olsa bunun arkası yok diye dedeme rahat vermezler , dedemde uysal insanmış ve sapak mevkiine çıkar orada bir kişi , 5 adet at ile Ereğli’ye gidiyormuş bu kişi Abaza Hasan isimli bir kişi imiş.Dedem sormuş bununla beraber Ereğli’ye giderler,  6 ay orda kalır,  o zaman Zonguldak Kömür Ocaklarında İtalyanlar çalışırmış o zamanın hükümeti İtalyanları kovar , ocağa Türklerin alınacağını duyar , oradaki arkadaşlarla beraber maden ocağına gider çalışmaya başlar,İbrahim,İsmail,Ali adlarında  3 çocuğu olur bu hikayeyi çocuklarına anlatır, dedem zeki ve çalışkan biri olduğu için babasına,”baba ben Ayazlıya gidip yerlerine sahip çıkacam” der ama dedem kızar.1919 yılında Akçakoca’ya gelir Salyancılara sığınır ve onlarda kalır yerlerin azda olsa geri alır babasını çağırır ama çok nefret ettiği için Ayazlıya geri dönmeyeceğini söyler ve gelmez hem ocakta çalışıyormuş 1928 de Zonguldak’ta vefat etmiş.Ruhu şaad olsun .Halen kabristanı Zonguldak’tadır.İbrahim dedem tekrar Akçakoca’ya gelir burada çalışkanlığı ile köylünün beğenisini kazanır ve 1936 yılında muhtar olur.İsmail Oğlu da çok tembelmiş ona hiç iş yaptıramazmış ona çonçi(boş fındık kabuğu) dermiş. Ali ise çok yaramaz, cin gibi imiş kendi akranları ile oyun oynar onları hep soyarmış paralarını alırmış.Babası da oğlum sen büyüyünce büyük adam olacaksın dermiş.Yine Metetoğluları rahat durmuyor memleketten gelenleri rahatsız ediyor bir gün Dursun Çakmak (İbrahim’in babası) kayabaşına gelirler oralara rahat vermezler Çakmakçılar bunları geri püskürtürler,daha sonra Abdu Deniz’in babası Hamza’yı rahatsız ederler. Hamza Ağa bunları küçük Döngelli’ye kadar püskürtür.Onlarda buradaki ormanları açıp sahiplenirler işte bu nedenle Mehmet dedem buralara dönmez ama İbrahim dede bunları başarır.Ahmet dedeye gelince oda Osmaniye yerleşince Ayazlıdaki Metetoğulların kızı Zeliha hanımı  evlenir,Mehmet dedeye çağırır ben onlardan kız aldım gel der ama yine ikna edemez Ahmet dede Çuhallı Çarşısında bir kereste dükkanında çalışmaya başlar işi iyi gider Ömer,Sefer,Raşit,Hamdi adında çocukları olur.İsmail dede ise oda kereste dükkanında çalışır işleri iyi gider maddi durumları iyi olunca Osmaniye tepesinde o zamanın evlerini yaparlar ve onunda Haydar,Havva,Elmas,Hatice ,Fatma Mustafa adlarında 6 çocuğu olur.Mehmet dedede İbrahim-Ali-İsmail çocukları olur.Neticede İbrahim Zonguldak’ta , Ahmet,İsmail Akçakoca’da kabristanı vardır.Bunlarla gelen Hamdi dede geriye memlekete döner.Rize ve Sarpta başlayan serüven Akçakoca ve Zonguldak’ta biter.

 

 

 

1920 Sevr antlaşmasından sonra Akçaşehir , Düzce , Bolu yolu ile Ankara ve iç Anadolu’ya bağlanınca en yakın yol bir deniz iskelesidir.Şehir merkezi çuhalı çarşısıdır iyi havalarda her gün yolcu vapuru,sayısız şilepler gelir giderdi.Tahmil ve tahliye işlemi yapılırdı.İskeleden Bolu havalisinden çam , köknar ile zahire , hububat getiren develer , hayvanlar ve arabalar  yüklerini boşaltıp dönüşlerinde gaz tenekeleri , mazot bidonları , balık yağı, tuz , bakkaliye malzemelerini taşırlardı. Hareketli bir ticaret merkezi olan Akçakoca aynı zamanda savaşlarda verdikleri şehitleri ve gazileriyle şöhret yapmıştır.Onun için devleti erkan bir top hediye etmiştir .Akçakoca’da Milis kuvvetlerin Akçakoca’da eşkıya çetelerin baskılarından korumak için İpsiz Recep çetesinden yardım talep etmiştir.İpsiz Recep 1861’de Rize’de Halda köyünde doğar Emiralioğuları’ndan dır . 1. Dünya harbinde İstanbul işgal günlerinde 65 yaşında gemicilikle uğraşırdı. Bir ara sabıkalaşıp padişah tarafından aranıyordu. İstanbul’dan motorla Kefken’e kaçtı. Rize’li arkadaşlarını toplayıp bir çete kurdu.Ada yakınlarında gemileri soyar onunla geçimini sağlardı.Bu ara padişah İpsiz Recep’i yakalatmak için adaya 80 civarında jandarma gönderir ama İpsiz Recep’i yakalayamazlar.Adaya geri dönerler.Tekrar Fransız gemisi gelir , püskürtürler.Bunu duyan Ankara Hükümeti İpsiz Recep’e Albay Atıf Bey aracılığı ile Milli Kuvvetler emrine girer. 120 kişilik çete kurar ve Abazaların Akçakoca’yı kuşattıklarını duyar ve buraya gelir. Abazaları püskürtür . Bu arada 1915 ‘te Bartın Rumları Safranbolu’ya, Ereğli Rumları Bolu’ya  gönderlidir. Laz Emin çetesi İpsiz Recep’ten ayrılır, Fransızlara karşı savaşır kömür ocaklarındaki Fransızlar  İtalyanları soyarlar. Alaplı’daki Rumları dağa kaldırıp öldürürler ,Yığılca  Alaplı köylerindeki Rumlara zulümler yaparmış bu sırada Akçakoca Çayağzı köyünden Köroğlu Mustafa Akçakoca Döngelli köyünden Baso Mustafa Pulyalar’dan İpsiz Recep’e katılırlar bu üç çete Üskübü bölgesinde Bizanslılardan kalan Kurtsuyu köyüne giderler.Burada Yuvan isimli Rum buralarda soygunculuk , talancılık , hırsızlık yaparmış.Bu üç çete bu köydeki Rumları oradan kovar. İpsiz Recep daha sonra Köroğlu Mustafa’ya Ereğli -  Akçakoca karayolu sahil şeridini verir. Baso Mustafa’ya da  Düzce - Akçakoca yolunu emniyete almak için, asker kaçaklarını Ankara Hükümetine bildirmek , dağdaki eşkıyaları yakalama emrini vermiştir .Rum liderlerinden 11 çete Akçakoca karakoluna konur bu arada İstanbul hükümetin boşluğunu doldurup hırsızlık , zina yapanları İpsiz Recep kurşuna dizerek öldürür , Kefken - Ereğli  arasındaki bölgeyi  eline alır.Yine Akçakoca , Abazalardan olan Şuayip Ünal bir çete kurar Düzce’nin Mengüç köyünden Hasan Ağa ile birleşir ve Akçakoca Belediyesini basarlar ve  işgal ederler.Ankara Hükümetini protesto ederek padişah yanlısı olduğunu söylerler , bunu duyan İpsiz Recep hemen harekete geçer , Sakarya kıyısındaki Caferi’ye ve Karapınar’daki Abaza köylerine baskın düzenler , fakat burada bacağından  vurulur,yanında bulunan Ayazlı mahallesinden Ömer Çakmak-Ömer Sarı İpsiz Recep’i Ereğli’ye sandalla hastaneye götürürler fakat Abazalar Akçakoca belediyesini kuşatmıştır hastaneden kaçar ve yine aynı kişiler yardımıyla şimdiki Karayolları kampın bulunduğu yere gelerek burada karargah kurar sevk ve idareyi buradan yönetir,Abazaları püskürtür  ve belediyeyi de işgalden kurtarır.

Baso Mustafa 1877 Borçka gerişi Sagiri köyünden Döngelli köyüne gelmiştir.Laz kökenlidir.Yapmış olduğu kahramanlıktan dolayı ve kalabalık sülale oldukları için Ankara Hükümeti  kendilerine Cumhur soyadını vermiştir.Halen mezarı Döngelli köyündedir.1954 yılında ölmüştür. Köroğlu Mustafa’nın da mezarı halen daha Çayağzı köyündedir.1965 yılında ölmüştür. İpsiz Recep’te  Sakarya nehrinin kıyısındaki Yenimahalle’de ölür.Mezar kalıntıları halen vardır Bu üç çete  Ereğli - Kefken arasındaki bölgeyi en iyi şekilde korudukları için Ankara hükümeti bunlara başarı ödülleri verdiği halde kabul etmemişlerdir.”Biz ülkemiz için yaptık” demişlerdir

 

 

 

 

Ordu Fatsa’da , Çanakkale Dumluköy’de , Trabzon’un Araklı ilçesinde , Malatya ‘ nın Hekimhan ilçesinde kullanılmaktadır.

 

 

Ayazlı 1280 hane , 4100 nüfusa sahiptir.1990 yılına kadar göç almayan Ayazlı 1990 yılından sonra sanayinin Ayazlıda daha fazla kurulması nedeni ile çok göç almıştır.Tarım Kredi Kooperatifinin olduğu yerde eskiden at yarışları olur , fındık hasat’ından sonra büyük panayır kurulurdu  burası Akınların (Emirhacıoğlu) idi ,  burası daha sonra Barış Sitesi oldu. Ön tarafı ise Faik Keskin’lere ait olan yerde mısır tarlası olarak kullanılırdı , burası da Doğa Konutları olur , eski orman deposu , Dursun Deniz’lerin yeri de site haline getirilir, Limancıktaki dere üstüne Hamit Hoca Yaman’ın yerine de Düzceliler tarafından Bulak Sitesi yapılır.Zonguldaklılar tarafından Postacı Mustafa Keskin‘in yerine Saray Bahçe Konutları yapılır.Hamiyet Sevil İlköğretim okul önü ormanlıktı ve  buraya da Beyaz Evler ve Belediye Yeşil Konutları inşa edilir.Karşı cephe fındık bahçesi idi buraya da değişik kesimlerden insanlar bir site meydana getirirler.Sapak mevkiin de Mustafa Özdemir (Taşçılar)’ların yerinede Erdemir’liler bir site yaparlar.Burası da fındık bahçesi idi, Ak Evler ve Tunç Motel‘in bulunduğu yer ise Metetoğlu’ların olup Erdemir’de çalışanlar tarafından site haline getirildi.Burada Hıdrellez bayramı kutlanırdı.Ayazlı mahallesi çok göç almıştır fındık bahçeleri talan edilip siteler inşa edilmiştir. Nüfus yoğunluğu en fazla yaşanan bir yer haline gelmiştir

 

 

 

 

1954-Barbaros İlkokulu (1972 Barbaros ilk okulu yandı)

1973-Hamiyet Sevil İlköğretim okulu Ayazlı mah. Ereğli cad. Akçakoca/Düzce 03806187066-03806188991

1981-Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Ayazlı mah. Döngelli cad. no:4 Akçakoca/Düzce 03806187060-03806187062

1995-İmam Hatip Lisesi Ayazlı mah. Ereğli cad. Akçakoca/Düzce 03806188932

2001-Anadolu Lisesi      Ayazlı mah. Ereğli cad. Akçakoca/Düzce 03806188674-03806188885

 

Ayazlı mahallesinde hiçbir sağlık kuruluşu yoktur,yalnız mobil sağlık hizmetinden faydalanmaktadır,Osmaniye mahallesinde bulunan 2 nolu sağlık ocağından,ve Akçakoca’daki hastaneden faydalanılmaktadır

 

 

Ayazlıda Sevil Borunun bulunduğu yerde ve az daha ilerde (hacıtaş) çokça pirinç tarları vardı atalarımız imece usulü  ile arazinin üstünde su kanaletleri  meydana getirip pirinç tohumlarını bırakıp beklemeye alırlar daha sonra büyüğünce hasatı kaldırır öküz arabasıyla mahalleye getirilir kurutmaya bırakılır daha sonra Dadi Havuli’nin dübek taşında dövülür taneleri ayrılırdı.Ayazlıda mısırcılık çok ön plan da idi.Tarlalar imece usulü 3-4 kere çapa yapılır.tohumlar saçılır büyür büyüyünce yine imece usulü hasat kaldırılır mahalleye getirilir koçanları ayrılır bağ bağ yapılır selen derlere asılır kurutmaya bırakılırdı.Saplarını da kurutulur hayvanlara kış yiyeceği olarak saklanırdı.Ayazlıda arıcılık yapılmamıştır.Ayazlıda hemen hemen her ev kendi bahçesini ekmektedir. Ayazlıda sebzecilik gelişmiştir,meyvecilik azdır ,tarla arazisi fazladır,buydağ ekim alanı en fazla olan yerler,Dadalı,Beyören,Balatlı,Kurukavak tır.Meyvecilik en fazla Koçullu,Beyören,Döngelli,Dadalı,Altınçay,,Balatlı,Aktaş,Edilli,Uğurlu,,Kurukavak,Koçar dır.Sebzecilikte Uğurlu, Kalkın,Altunçay yapılmaktadır Elma Kestane,Akça armut Ceviz,İstanbul’a getirilip satılırdı.Ayrıca atalarımız Karasu,Kocaali çevresine gidip  Sazlıklardan sazları kesip onlardan işledikleri hasırları rahmetli Ali Yomra bu hasır işlemeleri alıp İstanbul’a getirip satar  aileler gelir elde ederlerdi

Lahana.Fasulye.Domates.Salatalık.Biber.Maydanoz.Bezelye.Taze soğan.Marul.gibi sebzeleri bahçelerimizde görmekteyiz

 

 

 

Göçmenkuşları,çulluk,sarıkuş,bıldırcın,ördek,kaz,kuğu,üveyik,tarakçık orukçun,sığırcık kuşları bulunur,son zamanlarda ilaçlamalar yanlış avlanmalar dolaysıyla av kuşları azalmış yok olmuştur.Çevrede karga,karabatak,çokça devamlı olan kuşlardır , tavşan , çakal , tilki , domuz , ayı , sansar , kunduz , geyik , karaca bulunurdu.Ne yazık ki günümüzde kalmamıştır.Eskiden atalarımız çulluğa gece lük üsle gider çuval çuval çulluk getirirlerdi , Harun Sarı , Mehmet Tuzcu , Avni Sandal gibi bozbakal , karabakal kuşlarına sarmaşıklara at  kuyruk kılından çubuklara takıp sarmaşıklara konur tuzak yerine,kuşlar çubuklara konar tuzağa yakalanırdı.Birde balık ağını sarmaşık ağacına sarıp ,  içine yemiş konurdu ve kuşlar içindeki  yemişleri yerken   ağaçta bağlı olan zil veya teneke çalardı ,  kuşlar kaçarken ağlara takılır ve  yakalanırdılar.Ördek avına gidilir şimdiki sevil borunun olduğu yerde pirinç tarlası vardır , ördekler buraları tercih ederlerdi atalarımız burada çok ördek avlamışlardır,birde domuz avı olurdu mısır tarlalarını talan eden domuzları atalarımız çok vurmuşlardır ama maalesef atalarımız domuz avında yanlışlıkla birbirlerini vurmuşlardır,bu nedenle bu av sonraları bırakılmıştır.Şimdilerde ise mahalle çok kalabalıklaştığı için ve silah atması yasaklandığı için avlanmada sona ermiştir

 

 

Kayın,gürgen,kestane,ıhlamur,çınar,meşe vardır,ormancılık mahallemizde gelişmemiştir Akçakoca ve çevresi zengin ormanlarla kaplıdır 650 km2 orman alanı vardır1640 yılında deniz kıyılarında 70 adet kereste dükkanları olduğunu evliya çelebinin Akçakoca seyahatinden öğrenmekteyiz %50 kayın,% 20 meşe,% 10 gürgen,% 10 kestane % zakkum ağaçları vardır % 90 ormanla kaplı olduğu görülmektedir Akçakoca’da Osmanlı zamanında gemi yapımı çok önem teşkil etmiştir,bununla birlikte Sinop,Amasra,İnebolu,Cide,Alaplı,Ereğli de gemi yapımı çok yapılmakta idi .(1450-1750) Gemi yapımı maalesef 1950 yılından itibaren sona ermiş şimdilerde sac gemi yapımına hız verilmiştir .Zonguldak iline maden ocağına ağaç direği götürmek için melen deresine girilerek ağaçlar kesilip buraya sevkıyatı yapılmış ve ormanlar talan edilmiştir ,ayrıca 1919 yılından itibaren de ormanlar talan edilip fındık ekimi yapılmıştır. Hasançavuş,Hemşin,Nazımbey,Esmehanım,Ketmenli,Uğurlu köylerinde orman alanı yoktur en çok ta

Karatavuk,Kurukavak,Çayağzı,Akkaya,Dadalı,Deredibi,Balatlı,BeyörenTepeköy,Altınçay Aktaş dır  Eskiden ormandan ağaç kesip ahşap evler yapmışlar ama şu an betonarme binalar yapıldığı için ahşap binalara rağbet azalmıştır.Zaten denize sıfır olduğu için orman alanı pek yoktur.Halen Töngelli köyünde Fehmi Tan , Ömer Hurmadal’a ait kereste biçme atölyesi vardır.Şimdiki Dursun Deniz’e ait olan villaların olduğu yerde tomruk yükleme boşaltma yeri vardı.Ormandan gelen tomruklar sınıflara ayrılır istif edilir ,yükleme boşaltma hep insan gücü ile yapılırdı bunlardan Debreli Hasan Direk , Hüsnü Yomra , Nihat Yomra , Emin Başaran , Hüseyin Çakmak , Hasan Gümüş gibi atalarımız indirme yükleme işini çok ağır şartlarda yaparlardı.Çuhallı çarşıda çok kereste dükkanlar mevcuttu ama buralarda teknolojiye yenik düşmüştür.Ayazlı’daki depo daha sonra Çayağızına taşınmıştır.Ayazlı’da Limancık mevkiinden Ak evlere kadar deniz kıyısında az da olsa küçük küçük ormanlar vardır. Başka ormanımız yoktur deniz kıyısında olduğumuz için pek yoktur.Eskiden tomruklar özel baltalarla yontulur şekil verilirdi.Bunu en iyi Osman ve Hasan Sandal kardeşler yapardı.Ayrıca keresteler 4 kazık üstüne ızgaralar yapılıp keresteler buraya çıkartılıp özel büyük testerelerle bir kişi aşağıdan bir kişi yukardan karşılıklı bir şekilde keserlerdi çok zaman alırdı ama şimdi teknoloji bu çalışmaları yok etmiş yerine makineler almıştır. Su hızarı nadir kullanılmıştır Bitki örtüsü maki dir 500 metreye kadar orman altı bitkiler arasında eğreltiotu,yabani çilek,dağ çileği yaygındır,defne,piren,kocayemiş,ardıç dağ gülü maki bitki örtüsünü belirtir

 

 

 

Ayazlıda eskiden her evde büyük baş hayvanı vardı.Sütçülük , et besiciliği yapılırdı her evde ağıl , selender vardı hayvan yiyeceği buralarda saklanırdı.1980 yılından sonra AB kriterlerine göre mahallelerde artık hayvan yetiştirilmeyecekti.Ahırlar 2000 yılında

tamamen kapatıldı.Artık süt isteyenler sütü köylülerden isteyecekti yada köylülerden alacaktılar.Ayazlıda kümes hayvancılığı da yapılmaktadır.Yukarı Ayazlı’da  Rahmi Direk Koçullu’da Hakkı Keskin , Mustafa Keskin , Ayhan Başaran’a ait kümesler vardır.Kümes hayvancılığı çok iyi bir şekilde devem etmektedir,ama büyükbaş hayvancılığı tamamen yok olmuştur Eskiden süt süz ev olmazdı sütten bakraçlarla yoğurt,çömlek içinde yayık ayranı yapılır peynir,süzme yoğurt,keş yapılırdı.Akçakoca’da 1950 yılında 8841 sağman inek,796 manda,76 at,54 katır,140 eşek 960 koyun,711 keçi vardı.

 

 

 

Ayazlı’da herkesin fındık bahçesi vardır.Atalarımız ormanları açıp Mehmet Arif Madencinin memleketten getirdiği fındık fidelerini tedarik edip bunları dikerler Ayazlı’da en iyi fındığa İsmail Çakmak sahiptir .56 randıman gelmektedir.Eskiden tımar , çapalama , elle tırpan yapma , toplama , öküz arabalarla taşıma,sopalarla dövüp elle ayıklama,sık tellerden yapılmış bir aletle  incesi kalını yaprağını tozunu ayıklama evrelerden geçirilirdi ama şimdi toplama ,ilaçlama,gübreleme,tımar,motor ile tırpan yapmak,motor ile çapalama,patoz makinesi ile fındığı harmandan kaldırılır,satışa hazır hale getirilir.Bunun içindir ki çok pahallıya mal oluşur. Fiskobirliğin değerinden düşük fiyat verdiği için halk artık fındıkçılığa sıcak bakmıyor.Ayrıca kümes hayvancılığı ile Ümran Boru fabrikasının kurulması bir etken olmuşturAyrıca1900 Yılında Trabzon’dan gelen bostancı Hacı Ahmet Efendi ilk Akçakoca’da fındık ekmiştir.Fındık şubat - mart ayında ekilir. 2-3 yıl yetişmesi sürerdi. Yetişmesi sıralar 4x4 ila6x6 arası olur. 6-8 fidan olur bir ocakta 60-70 cm kuyu açılır dikilirdi. Fındıkta kökler derine gitmez .Fındık çeşitleri şunlardır,Çakıldak , Kargalak , kan , incekara , kuş çeşidi zayıftır Tombul , palaz , foşa , kalınkara , uzunmusa , ortadır. Mincane , cavcana , badem ise en iyi fındıktır. Batum göçmeni Hocaoğlu Ömer Doğu Keredeniz sahillerinde gemi ile ticaret yaparken bir gün Giresun Belediye Başkanı ve Rum Kaptanın tavsiyesi üzerine fındık fidelerini fıçılar içinde Akçakoca’ya getirir.Daha sonra Yenice köyünden köyün kurucusu Kibaroğlu Hacı Hurşit , Kırıkoğlu Tahir , Keleşoğlu Hacı İbrahim , Ali Oğlu Tufan Tefik’ de fındık fidelerini Akçakoca’ya getiriler ama bu fındıklar uzun sopalarla dallar dövülerek dökülürmüş.Bunlardan yağlı ,kara,sarı fındık etkilidir.1922 de Akçakoca’da 4000 fındık fidanı varmış.1930 yılında merkezde bir değirmen kurulur.Sarı Hafızların Halit Arıkan yerinde Hacıömer Aydın ın kurduğu değirmen elle çalışıyordu çok zahmetli idi.Peşinden Trabzonlu Abdulrezzak efendi kurdu hem kırıyor hem ihraç ediyordu .Ömer Aydın 1932 de Osmaniye mahallesine daha gelişmişini kurdu.1942Diyarbakırlı Cemil Efendi Osmaniye mahallesine kurdu,daha sonra Vahit Yöntem 1945 yılında dizel motoru ile çalışan fabrikayı kurdu Osmaniye mahallesinde,bu fabrikaların buraya kurulmasının sebebi sahilin düz ve açık olması birde iskelenin burada olmasındandır.1947 yılında arabacı köyünden Hocaoğlu Ömer köyünde dizelle çalışan fabrikayı kurdu.Hüseyin Horoz Değirmen Ağzında su gücü ile çalışan küçük alternör ilavesiyle Akçakoca’da ilk akü şarjlı fabrika kurulmuş oluyordu.1954 Fiskobirlik modern bir fabrika kurar.Fındıktan yağ,leblebi şekeri,helvası,ve çikolata alanında kullanılır.Fındık yağını ilk Bekir Üstünel çıkarmıştır.

 

 

İstavrit ,karagöz,izmarit,mezgit,kefal,zargana,tekir,gelincik,kayacık,dört ağız gümüş balığı,kırlangıç,küçük köpek balığı , kılıç , vatoz , kalkan , iskorpit , çarpan , barbunya , lüfer,çinakop,uskumru,hamsi,palamut avlanır.Eskiden atalarımız Ayazlıda meşhur olan yunus balığı avcılığı yaparlardı.Güzel hava da dalgasız denizde sandallarla açılıp , yunus balığının su üstüne çıktığı zaman,sandalla siya siya gidilir kürekler ile hayvan korkmasın diye tüfekle ateş açılır ve vurulur.vurulduğu zaman bir insan gibi ağlar.en çok 10 adet vurulunca kıyıya dönülür.kıyıda derisi soyulur ateş yakılır , büyük fıçılara atılarak derisinden yağ imal edilirdi.Geride kalan eti bazı balıkçılar tarafından yenilirdi.kalorisi çok yüksek olduğu için yağından ilaç ve sabun yapılırdı.hasta çocuklara bu yağdan içirilirdi ve deniz kıyılarında çok curcuna olurdu.İstanbul’dan adamlar gelir fıçıları kamyonlara yükleyip götürürlerdi.Ayazlı halkı Ayazlı’ya geldiğinde fındıkçılık ve yunus balığı avcılığı ile geçinirlerdi.Yunus balığını en çok Harun Sarı , Ali Rıza Keskin , İsmail Çakmak , Hüseyin Çakmak ,İbrahim Çakmak avlarlardı. 1975 yılından sonra yunus balığı avcılığı sona erip yerine kalkan ,palamut hamsicilik almıştır.yunus balığı şuan da bulunmasına rağmen avlanması yasaktır.Artık o ticarette yapılmıyor.Daha sonra atalarımız aksam namazından sonra lüküs fenerini sandalın önüne asarak kepçelerle zargana balık avını yaparlardı.Çok tutarlardı ve bütün herkese dağıtırlardı.Şuan da zargana avı yapılmıyor.uskumru oltasında sarı ipek iplikle misinanın ucuna takılır ve 10 kulaç suda uskumru avcılığı yapılırdı. 2. en çok avlanan balık idi.Uskumru balığı ve kalkan balığı çok tutulurdu Cokey Sabri Üzmez’in bir arabası vardı ona yükleyip İstanbul’a gider satılırdı.Paraları sonra Cokey Sabrı Üzmez pay ederdi.Uskumru balıkcılığı’da sonra erdi.Daha sonra kalkancılık ve palamut balıkçılığı başladı.Ufak selelerle kilometrelerce ipe oltalar takılarak ufak seleler içine bu ağlar konur oltanın ucuna salamura palamut balığı takılır.Denize açılınır kalkan balığı dip balığı olduğu için ağır çapalarla denizin dibine bırakılır bir hafta bekletilir ve oltalar çekilirdi çok miktarda kalkan avlanırdı.Yine bu güne kadar İstanbul’a götürülür orada satılırdı.Madrabazcılık olayı yoktu. 1975 den sonra Sürmeneli balıkçı Sefa Birinci Orhan Bey madrabazcılığa başladı.Palamut ve kalkan balığı avcılığı 1980 yılından sonra büyük gırgırlarla radarlı motorlar piyasaya çıktı yanlış avlanma neticesinde bunlar yok oldu.Olta balıkçılığı artık yerini büyük gırgırlara bırakmış oldu.Kalkancılık yapılırken deniz kıyısında ateşler yakılır gece dönüşü kim daha çok balık getirecek diye beklenir.sahilde çok güzel görüntüler oluşurdu daha sonra palamut ağları çıktı.İlk önce Necmi Özer , Ömer Demirbaş,  Mehmet Tuzcu , İbrahim Çakmak gibi kişiler bu ağları İstanbul’dan getirecek işledikten sonra denizde avlandılar ama maalesef palamut balığı da o zamanlarda yok oldu.Zaman zaman da olsa olta balıkçılığı yapılıyor.Radarlı gırgırlar olduğu için daha çok balık avlamayı bunlar yapıyorlar.Tirol avcılığı bu balıkçılığın sonunu hazırladı çok zararı oldu daha doğrusu Denizcilik Bakanlığı olmadığı için denizlerimiz yalnız bırakılmıştır.Sorumsuzluk had safhadadır.Kayabaşında İlyas Gümüş’ün evinde kayalık da kefal ,lüfer olurdu durgun bir denizde balık gümüş yapar parlardı.Yukarıdan gözükürdü ve ellen yukarıdan dinamit atılır ses ve basınçlan balıklar ölürdü .Daha sonra balıklar dalma ve kepçe sureti ile balıklar toplanırdı.Lüfere ve istavrite dışarıdan ağlarla çevirme yapılırdı.Fakat bu avlanma şuan da yapılmıyor.Barbunya lüfer kefal için voli ağları atılıyor ama eskisi gibi randıman vermediği için bir iki kişi hariç bu işle uğraşmıyor.Kayalık koyunda kayalarda müthiş bir şekilde midye vardır.Bizler denizde yüzerken bu midyeleri kayalardan  sokup kumda ateş yakıp onu ayıklar tavada toz biberli yağla kızartıp yerdik.Ayazlı’da yaşayıp da bu midye’yi yemeyen yoktur.Ama şimdiki nesil bunu da unutmuş durumdadır.Halen daha kayalarımızda midye mevcuttur.1995 yılından sonra deniz salyangozculuğu tüp ile dalma yöntemi ile deniz dibinden toplanır tırlara yüklenip İstanbul’a götürülür.250 derece ateş de pişirilip eti çıkartılıp pişirilir konserve yapılır.Bunu Avrupa’da Fransızlar yerdi.Ayazlı’da bu avcılığı halen Yavuz Yomra yapmaktadır.Eskiden süsleme sanatı için kıyılarımız da deniz kabuğu ince salyangoz gibi deniz mahsulleri toplanıp yapılırdı.Süsleme sanatında çok güzel eserler meydana gelirdi.Günümüzde hamsi , istavrit , Rus kafalı , çinakop , barbunya , palamut halen daha avlanmaktadır.Olta balıkçılığının yerini büyük motorlar aldığı için artık iş profesyonele dayanmıştır.Ayazlı’da yaklaşık 550 kişi balıkçılıkla uğraşmaktadır.Bu balıkçılarda 7 metreden küçük 26 beygir gücünde 15 adet tekne mevcuttur.7 metreden büyük tekneler 10 adet tekne mevcuttur.Kıyı balıkçılığını yapan 60 adet tekne mevcuttur.Akçakoca kıyıları balık yataklarına sahip değildir.Balık yatakları batıda Karasu , doğuda Alaplı , Ereğli arasındadır.Akçakoca’da avlanan balıklar Karadeniz göçmen balıklarıdır.Bu balıklar Akçakoca kıyılarında yoğunlaşmıştır.Genellikle boğaz azgında birikmektedir.Alabalık avcılığı mahallemizde yoktur.Balıkçılıkla çok büyük paralar kazanıp geçimini sağlayan Ayazlı mahallesi sakinleri çok iyi bir denizcidirler.Kabotaj bayramında bunu görmekteyiz.İlçemizde Melenağzı, Kalkın, köyleri ile Merkez Mahallerinden yaklaşık 550 kişi balıkçılıkla iştigal etmektedir.Bu balıkçılarda 7 metre ve daha yukarı büyüklükte 18 adet tekne mevcuttur. 7 metreden küçük 10 ile 26 beygir gücü arasında motoru bulunan tekne sayısı 150 adettir.Kıyı balıkçılığı yapan daha küçük teknelerden 60 adet mevcuttur. Diğerleri tayfadır.Akçakoca kıyılarında balık yatakları mevcut değildir. Balık yatakları Batıda Karasu doğuda Alaplı, Ereğli kıyılarında rastlanmaktadır.Akçakoca kıyılarında balık yatakları mevcut değildir. Balık yatakları Batıda Karasu doğdu Alaplı, Ereğli kıyılarında rastlanmaktadır.Akçakoca’da avlanan balıklar göçmen balıklardır.Karadeniz göçmen balıkları Akçakoca kıyılarında yoğunlaşmıştır. Genellikle boğaz ağzında birikmektedir. Göç mevsiminde Akçakoca kıyıları ve açıkları verimli bir avlanma alanı olmaya başlar.

 

 

 

 

            Ayazlıda ilk sanayi küçük Töngelli mevkiinde Kemal Akdeniz’e ait tersane kuruldu bu tersane daha sonra kaldırıldı.Ümran Boru , İstanbul Ümraniye’nin büyümesi sebebi ile oradan kaldırılması gerekiyordu Anadolu’da yer aranıyordu.Fabrika sahibi Orhan Yavuz o zaman Yaşar Aydın ile samimi idiler.Konuyu Akçakoca’ya taşıdılar.Akçakoca’ya girerken Orhan Yavuz Dadalı köyü sırtlarını beğenir.Köye girerler muhtar Cavit Albayrak’a danışırlar.Yerimiz pahalı deyince vazgeçerler.Sapağa gelirler , denize yakın olduğu için şimdiki yeri görürler.Orhan Yavuz’un hoşuna gider .Ayazlı sakinleri de maddi sıkıntılar içinde idi.Çocuklarınızı da işe alacağız diye söz verilerek yerleri çok ucuz bir şekilde alarak Ümran Boru sanayisini kurdular.Türkiye’nin spiral boru da öncü bir kuruluşudur ve mahallenin gururudur.Sapak mevkiinde Fiskobirlik tesisleri vardır 5000 ton kapasiteli Keramettin çarşıdaki fabrika buraya taşınmıştır.Küçük Töngelli mevkiinde 300 ton kapasiteli Sevil Boru fabrikası vardır.Fehmi Yomra yerini satmıştır.Daha önce pirinç tarlası idi.115 tonluk profil fabrikası aynı bitişiktedir.1500 tonluk Ağır Haddecilik Makine Sanayi vardır.1998 de 14 tonluk Çınar Boru fabrikası da Sevil Profilin yanında kurulmuştur. Ümran Boru iki değişik yöntemle üretilmektedir. Toz altı Spiral Kaynak Elektrik Rezistans Boyuna Kaynak[ERW].Bu katalog materyal hazırlanması boru iç ve dış kaplaması ve kalite kontrol üzerinde detaylar ile birlikte ÜMF yöntemle üretilen çelik borularını hakkında bilgi vermektedir. Ümran Boru ÜMRANİYE-İSTANBUL AKÇAKOCA-DÜZCE--. BELÇİKA olmak üzere 3 fabrikada gerçekleşmektedir. Ümran boru 1987 yılında üretime geçen Akçakoca fabrikası deniz aşırı nakliyatlar için çok uygun konumda Karadeniz sahilinde yer almaktadır. Bu fabrika 60.000 metrekare kapalı  , 400.000 metrekare arazi üzerine inşa edilmiştir.Akçakoca fabrikasında 2 inçten 16 inçe kadar dış çapta boru üretilmektedir.Su, gaz ,  petrol , sondaj borusu üreterek Akçakoca tesisi yılda 350.000 tonluk üretim kapasitesi ile ülkemiz sanayimizin devlerin arasındadır.Diğeri ise Flemalle Fabrikası Liege’ de Meuse Nehri yanında 90.000 metrekare arazi ve 150.000 metrekare kapalı alanda inşa edilmiştir.20inç , 68inç ,  5 mm kalınlıktadır. SAW spiral kaynaklı boru üretimi yapılmaktadır.Ümran hizmeti kendi bünyesinde ÜMRAN TAŞIMACILIK A.Ş.ve genel hattı konstrüksiyonunda uzmanlaşan inşaat şirketi ORYATAŞ ve TİCARET tarafından desteklenmektedir.1967 yılında Ümraniye.de kurulan fabrika kaldırılmıştır. .Daha sonra Akçakoca öteli Ayazlı mahallesi mezarlığı arasında büyük gemi yapım atölyeleri vardı bu atölyeler sonra tek kaldı Cideli Mehmet usta yıldırım( halen sağdır) bu atölyeyi devam ettirmiştir. 1985 yılında oda kapatmıştır,Ayazlı mahallesinde cami altında Sami Tana ait bir atölye vardı .1987 yılında oda kapatıp Kefken adasında halen bu işi sürdürmektedir,Ayazlı mahallesinde en son olarak İlyas Gümüşe ait atölye vardır halen devam etmektedir

 

1-AĞIR HADDECİLİK                       SAPAK MEVKİ

2-AKÇABEY PASLANMAZ ÇELİK SAPAK MEVKİ

3-AKÇAKOCA BORU                        EREĞLİ YOLU ÜZERİ

4-ÇELİK İŞ                                           EREĞLİ YOLU ÜZERİ

5-ÇINAR BORU                                   EREĞLİ YOLU ÜZERİ

6-MACİT BORU                                   EREĞLİ YOLU ÜZERİ

7-MMZ ONUR BORU                         SAPAK MEVKİ

8-ÖZBORSAN                                     SAPAK MEVKİ

9-SEVİL BORU                                   EREĞLİ YOLU ÜZRİ

10-ÜMRAN BORU                              SAPAK MEVKİ

11-YALÇIN İŞ HİDROLİK                 SAPAK MEVKİ

12-HAS İŞ MAKİNE                           SAPAK MEVKİ

13-GÜNSAN GÜNEŞ ENERJİ           SAPAK MEVKİ

14-ÖZ İŞ METAL                                SAPAK MEVKİ

15-ÖZGÜR METAL                            SAPAK MEVKİ

16-BAŞARAN ROMORK                   SAPAK MEVKİ

17-ÜNAL ROMORK                           SAPAK MEVKİ

18-KURTULUŞ TORNA                    SAPAK MEVKİ

19-KOÇ TORNA                                 SAPAK MEVKİ

20-TEKNİK İŞ                                     SAPAK MEVKİ

21-YILDIZ ÇATI İŞLERİ                   SAPAK MEVKİ

22-TOPALOĞLU FERFORJE            SAPAK MEVKİ

22-KAYIKÇI DEMİR DOĞRAMA    SAPAK MEVKİ

23-ALTAN DEMİR DOĞRAMA       SAPAK MEVKİ

24-AYKUT DOĞRAMA                     SAPAK MEVKİ

25-ÖZDEMİR SICAK VE SOYUK DOĞRAMA   SAPAK MEVKİ

 

 

Ayazlı mahallesi sanayi bakımında son yıllarda büyük aşama göstermiştir. Ayazlıda 1976 da bulunan doğal gaz o zamanın hükümeti tarafından çıkartılmamış pahalı oluşu nedeni ile daha sonra Ayazlı ya 9 km uzakta Ayazlı -1 Ayazlı 2 kuyuları açılır , bu çalışmalara haziran 2004 de başlanmıştır , buna ilaveten Ayazlı 2 Ayazlı 3 kuyuları da bağlanır , Ayazlı 2 de 920 , 5 ve 1045 metrede 9 milyon feet-gün Ayazlı 3 de 747 ve 1067 metrede 8,7 milyon feet-gün gaza rastlanmıştır.Toplam Türkiye’nin yıllık gaz ihtiyacın 30 milyon metreküptür,günde, açılan 14 kuyudan 2 milyon metreküp gaz pompalanmaktadır.843.000 dönüm üzerinde7 ayrı petrol aranır 14 kuyu açılır deniz altından 18 kilometre borular döşenerek Çayağzı’nda ki BOTAŞ tesislerine gelen gaz daha sonra ulusal şebekeye bağlanmak üzere Düzce - Demiraçma köyüne pompalanıyor.

 

 

 

 

Ayazlıda İbrahim ve İrfan kardeşlere ait 4 yıldızlı bir otel vardır.Küçük Döngellide 1 yıldızlı otel vardır.Emrullah deniz plajı (Akçakoca oteli yanı) burada eskiden yabancı turistler gelir çadır kurar ve denize girerlerdi.Çakmakçı oğullarının kayabaşı plajı ,  kuytu sakin temizdir eskiden atalarımız güreşlere çok meraklı idiler burada sık sık güreşler tutulurdu ayrıca futbol ,voleybol oynanırdı.Yomraların kayalık plajı kuytu,sakin,temizdir burada midye çıkartılır yazın hemen,hemen herkes midye toplar orda pişirir yerdi,deniz salyangozu istiridye,deniz boncuğu bunlar kıyıda toplanır süsleme sanatında kullanılmak için satılır gelir elde edilirdi,ama maalesef şimdi kaybolmuş durumdadır,gençlerde ilgi göstermiyorlar zaten,ayrıca kayaların çok olması nedeniyle atalarımız burada 4-5-metre uzunluğunda sırık ucunda  yazın hemen,hemen herkes midye toplar orda pişirir yerdi,deniz salyangozu istiridye,deniz boncuğu bunlar kıyıda toplanır süsleme sanatında kullanılmak için satılır gelir elde edilirdi,ama maalesef şimdi kaybolmuş durumdadır,gençlerde ilgi göstermiyorlar zaten,ayrıca kayaların çok olması nedeniyle atalarımız burada 4-5-metre uzunluğunda sırık ucunda 4-5 olta olan balık avlama metodu ile balık avlarlardı,Limancık plajı ise yabancı turistler gelir çadır kurarlar denizde güneşlenirlerdi,çok uzun kumsalı vardı ama maalesef

Akçakoca’ya liman yapılınca karayel rüzgarı estiği zaman deniz kumu getirmediği için plaj eski özelliğini yitirmiş durumdadır, o gün bu gün burası hep taşlıktır,bulak site sakinleri rahat bir şekilde denize giremezler çok az miktarda kumsal var vatandaşlar burayı fazla tercih etmezler,eskiden atalarımız yine kayabaşı plajında olduğu gibi burada da güreş,futbol,voleybol,çelik çomak oynanır,atalarımız balıkçığı yaparken burayı daha fazla kullanırlardı.Küçük Töngelli plajı halen mükemmel bir plajdır uzun kumsalı temiz deniz var burayı Ereğli Demir Çelik Fabrikalarında çalışanlar tarafından daha çok kullanılıyor.Emrullah deniz kumsalında iskele vardı çok işlekti Limancıkta bir iskele vardı çok işlekti atalarımız bu iskeleyi kullanırlardı Küçük Töngelli iskelesini doğu Karadeniz göçünden gelen Töngelli sakinlerlince yapılmıştır burayı en çok Töngelli sakinleri kullanmışlardır.Töngelli köyüne buradan ulaştıkları için buraya bu ad verilmiştir.Ayazlıya yazın çok turist gelir çarşı içinde denize girilme imkanı az olduğu için ayazlı plajları daha uygun daha sakin ve temiz olduğu için tercih ediliyor,Ayazlıda pansiyonculuk hiç yoktur,ak evler ve çevresinde kurulan siteler,limancıkta kurulan siteler , Akçakoca otelinin yanına kurulan Barış Sitesi , Dursun Deniz’e ait kurulan siteler vardır.Ayazlıda limancıkta eskiden kartal yuvası diye gazino çay bahçesi olup buraya amatör futbol kulüpleri kampa gelirdi.Küçük Töngelli kesiminde Yaşar Aydın’a ait bungalov tipi ev ve çay bahçesi var,ali aydına ait gazino var,ak evlerde çay bahçesi ve kafeteryası mevcuttur.Barış Sitesi önünde 1 adet tenis kortu ,1 adet basket , voleybol sahası , kafeteryası,çok güzel yürüyüş parkuru vardır.Ayazlı turizm de plajı yürüyüş parkuru , doğa manzarası , oteli ile cennet bir mahalledir

 

 

 

TESİSİN ADI	TELEFON	FAX	ADRES
OTEL AKÇAKOCA (****)	6114525	6114440	Ereğli Cad.23
DİAPOLİS OTEL (****)	6113741	6113790	İnönü Cad.
VADİ OTEL       (**)	6188484	6187053	Sapak Mevki
İPEK OTEL        (*)	6113828-5843	--	Hacı Yusuflar Mh.
TEZEL KAMPİNG PAN.	6114115	--	Esentepe Yolu Üzeri

 

 

 

TESİSİN ADI	TELEFON	FAX	ADRES
ÖĞRETMENEVİ	6114106-9279	6113701	Esentepe Yolu Üzeri

 

TESİSİN ADI	TELEFON	FAX	ADRES
AKÇAŞEHİR OTEL	6119306	--	İstanbul Cad. No:178
BAYRAKTAR OTEL	6116777-6677	--	Atatürk Cad.
DİAS OTEL		--	Yalı Mah.
ESENTEPE OTEL	6117879	--	Esentepe
GÜNBATIMI TESİSLERİ	6119161-9162	--	Kale Yolu Üzeri
KOÇAN OTEL	6112122	6112194	İşgören Cad.
MELENAĞZI OTEL	6286540	6286542	Melenağzı Köyü
MESEN OTEL	6114436	--	Edilli Çanak Mevkii
PRESTİJ APART OTEL	6116431	--	Flamingo
SEZGİN OTEL	6114162	--	Atatürk Cad.
YILMAZ OTEL	6114741	6114742	Atatürk Cad. No:30

 

TESİSİN ADI	TELEFON	FAX	ADRES
AKÇAŞAR PANSİYON	6217178	6217422	Kumpınar Mevkii
ALSA BUNGALOW EV.	6286444	6286443	Karaburun Mevkii
BAHAR PANSİYON	6114535	--	Çınar Sok.No:4
BAYRAM PANSİYON	6286257	--	Karaburun Mevkii
CAN APART PANSİYON	6119665	--	Kale Yolu Üzeri
ÇAMLIK PANSİYON	6224132	--	Kalkın Köyü Mevkii
ÇINAR PANSİYON	6286288	--	Karaburun Mevkii
EMEL PANSİYON	6114682	--	Ankara Cad.
GÜÇLÜ PANSİYON	6115843	--	Değirmenağzı Mevkii
HUZUR BUNGALOW EV.	6224262	--	Kalkın Köyü Mevkii
KAR BUNGALOW EV.	6286223	--	Karaburun Mevkii
KIZILIRMAK PANSİYON	6286546	--	Karaburun Mevkii
MERCAN PANSİYON	6118746	--	Çuhallı Çarşısı No:15
MUTLU PANSİYON	6116655	--	Çınar Sok.
DEMİR PANSİYON	6286261	--	Karaburun Mevkii
TUNÇ PANSİYON	6187160	--	Tersane Mevkii

 

TESİSİN ADI	TELEFON NO	ADRES
HAMBURG KAMPİNG	6112991-6116577	Değirmenağzı Mevkii
İSKELE KAMPİNG HELLO	6187546	Ereğli Yolu Mevkii
KAMPİNG MARTI	628 6247	Karaburun Sahili
KAMPİNG	6187650	Çayağzı Köyü Sahili

 

TESİSİN ADI	TELEFON NO	ADRES
AKBEY RESTAURANT	6113233	Atatürk Cad.
ALİ BABA PİDE SALONU	6112474	İnönü Cad.
ANTEP SOFRASI	6119191	Cumhuriyet Meydanı
BALIKEVİ	6114369	Balıkçı Barınağı Yanı
BARINAK BALIK LOKANTASI	6118730	Balıkçı Barınağı
BÜLENTİN PİDE SALONU	6117197	Kumpınar Mevkii
ÇINAR ALABALIK TESİSLERİ	627 8267	Koçar Köyü
DOĞA RESTAURANT	6114747	Cumayanı Mesire Yanı
EVİM MUTFAĞI	6118274	Misafir Sokak
GURME ET BALIK LOKANTASI	6118320	Değirmenağzı Mevkii
HAMSİ BALIK LOKANTASI	611 8291	Balıkçı Barınağı Yanı
HAYDAR USTA KÖFTE SALONU	6115950	İnönü Cad.
HUZUR LOKANTASI	6118500 - 6117900
HÜLYAM IZGARA SALONU	6112352	Servet Bilgi Sk.
İSKELE RESTAURANT	6112658	Balıkçı Barınağı
KADIOĞLU KIR PİDESİ	6113223	Bahadır Yalçın Cad.
KAMELYA RESTAURANT	6113033	Atatürk Cad.
KANTİN LOKANTASI	6116131	Misafir Sokak
KARDEŞLER LOKANTASI	6114115	Cumhuriyet Meydanı
ÖMÜR LOKANTASI	6112637
ÖZGÜNEY KEBAP SALONU	6115335	Misafir Sk.
YENİ LİMAN RESTARUANT	6112424	Balıkçı Barınağı
ZEKAİ'NİN YERİ BALIK LOK.	6117903	Değirmenağzı Mevkii

 

 

 

Ayazlı’da Haydar Çakmak’a ait Koçulu da ki fındık bahçesinde ve Mehmet Arif , Civanali’lerin bulunduğu fındık bahçelerinde Akçakoca’nın ilk kuruluş yeri olan eski Bitinya Krallığın yaşadığı M .Ö. 296 Da bu yerlerde halen eski kalıntılar vardır. Dadalı ve Döngelli köyü arasında yaşayan Bitinya lılar eski değirmenin ve kiremit ocağın orda sübyan mektebine ve kiliseye gitmek için Dadalıdan buraya bir yol yaparlar ayrıca ticaret ve denize inmek için bir yol yaparlar şimdiki sanat okuluna çıkan yol bu yollar halen kullanılmaktadır. Bu yollar Bolu ve Düzce’den gelen nakliyatlar bu yollardan yapılırdı şimdiki yol yoktu ,Çuhallı, Beyveren ,Balatlı tepelerinden Çilimli’ye 4 saatte yaya olarak çıkılırdı birde Çuhallı Dadalı Altunçay dağlarını aşıp Düzce Tavuk köyden Beçiyörüklerden ,Melen deresi geçilerek Düzceyeye varılırdı.Daha sonra Bolu vilayetinde Kabalak köyünden fen memuru vardı bu zatın Kabalak köyün kalkınması için yeni yolu buradan geçirmeyi başarmıştır Akçakoca Deredibi Haciz Kabalak Üskübü ve Düzce ye bağlanmış şimdilerde de yol otoban olarak son şeklini almıştır .Eski yol 1903 yılında yapılmıştı mühendisi  ve mutahiti Zeki efendidir Bolu eşrafından Duhani zade ailesindendir .2 adet su kuyusu bulunmaktadır. Yomra’ların kayalığında tam burun kısmında betondan yapılmış bir dehliz bulunmaktadır.Bu dehlizlerin biri Çayağzı deresinin denize aktığı uçta Saray Tepededir.Birde Karaburun’dadır.Bu dehlizler Ruslar Akçakoca’yı bombalarken bu dehlizlerden  makineli tüfeklen karşılık veriliyordu.(1878-1916) Telefon baz direklerin bulunduğu Şaban Koç’un yerinin karşısındaki Mehmet Kamber’e ait yerde 1961 yılına kadar jandarma karakolu vardı ve bu karakol zamanla çöktü ve talan oldu. Ayrıca Salyancıların tepesinde de jandarma karakolu vardı burası da münkariz olmuştur Koçullu’da ki mezar kalıntılar araştırılırsa daha da tarihin derinliklerine gidileceğine inanıyorum.Eski değirmenin olduğu yerde Lazimark tarafından yapılan kilise ve sübyan mektebi şu anda kestane ağacı dibinde bir adet mezar taşı kalıntısı vardır bu bize bu kilisenin burada var olduğunu gösteriyor buralarında incelenmeye alınması gerekmektedir.Şuan Sevil borunun bulunduğu yerde Fadıllar köyü vardı bu köy 1620 yılında Akkazak korsanları tarafından yok edilmiştir,Döngelli köyün kuruluşluda 1878 de burada olmuştur daha sonra sivrisinek ve su yüzünden köy daha yukarı taşınmıştır,şimdilerde ise profil fabrikaları mevcuttur,1878 yılında deniz kenarında iskele vardı bu iskele 1936 yılında deniz tarafından tahrip edilmiştir,buraya bundan dolayı atalarımız iskele denirdi,keza bu iskeleyi kurtuluş savaşında İpsiz Recep çok kullanmıştır.Ayrıca Bitinya,Büyük İskender,İran,Osmanlı Ayazlı sahillerinde yıllarca savaşlar yapmışlardır,Şimdilerde Dursun Denize ait villaların olduğu yerde jandarma karakolu vardı İpsiz Recep bu hapishaneyi çok kullanmıştır,daha sonra buraya Bolu,Düzce,Akçakoca köylerinden gelen kereste ve maden direkleri burada toplanır buradan Zonguldağa sevkıyatı yapılırdı.Şuanda barış sitesin inin bulunduğu yerde at yarışları yapılırdı,daha sonra panayırlar yapılırdı,bunlar tarih olunca burası bir site haline gelmiştir

YATAK  : 170

ODA       :    7

YILDIZ   :     4

Hava alanı uzaklığı  : İstanbul Sabiha Gökçen 190 km,Atatürk 250,Ankara Esenboğa 250 km dir

Otogara uzaklık : Otobüs Firmaların şehir içi servisleri vardır

Denize uzaklık : Denize sıfır

Plaj özellikleri : 5000 metrekare kumsal özel plajı,şezlong plaj havlusu hizmetleri

Diğer bilgi : Merkezi ısıtma,kara tarafı balkon yok kara tarafı ilave yatak açı

 

Diğer bilgi : Merkezi ısıtma,kara tarafı balkon yok kara tarafı ilave yatak açı

Batı Karadeniz’in önemli turizm merkezlerinden biri alan Akçakoca; İstanbul, Ankara, Bursa, Kocaeli gibi metropollere 2.5 – 3 saat uzaklık da olup otoyolla çok kolay bir ulaşıma sahiptir.Hangi yönden gelinirse gelinsin D.100 otoyolunun Düzce ili turnikelerinde çıkış yapılarak Akçakoca yoluna girilir. 35 km.lik şehirlerarası yolu yeşillikler içinde kat ederek Akçakoca’ya varılır.

Akçakoca’ya İstanbul ve Ankara’dan düzenli olarak otobüs seferleri vardır. Belli başlı firmalar: Üstün Erçelik , Metro , Ulusoy...

Ayrıca Bursa üzerinden Antalya – İzmir seferlerini yapan Kdz. Ereğli bağlantılı otobüslerden bu istikamette seyahat edecekler yararlanabilirler.

 

 

 

AKÇAKOCA'YA ULAŞIM SAĞLAYAN FİRMALAR VE TELEFON NUMARALARI

İstanbul Ulusoy                = 0 212 664 06 40 - 0 216 388 77 22
İstanbul Metro                  = 0 212 658 07 71 - 0 216 333 29 37
İstanbul Üstün Erçelik      = 0 212 658 01 20 - 0 216 333 27 82
Ankara Metro                    = 0 312 224 07 85 - 0 312 224 07 86
Ankara Üstün Erçelik       =  0 312 224 16 67
İzmir Metro                      =  0 232 486 55 70
İzmir Üstün Erçelik          =  0 232 435 30 07
Bursa Metro                      =  0 224 261 50 52
Bursa Üstün Erçelik         =   0 224 254 99 93

 

                                      

Akçakoca’da Meskenler yapılış tarihlerine göre üç tiptir.

1-En Eski Tip Evler

Bu meskenler, tek katlı, dikdörtgen planlı, yan odaları küçük, mutfakları geniştir. Bazılarında eve yakın yapılmış fırın bulunur. Kasabaya ve ana yollara yakın köylerde bu tip evler azalmıştır.

2-İkinci Tip Evler

İki katlıdır. Kareye yakın dikdörtgen planlıdır. Odalarda ocaklar bulunur. Üst katta sofralar dışarıya çıkıntılıdır. (Musandıra) Helalar ikinci katta, evlerin arka yüzlerinde ve dışarıya çıkıntı oluşturur. Pencereler dar ve çok sayıdadır. Giriş ön cephededir. Evler taş temel üzerine ahşap karkas ve bağdadi inşa edilmiştir. Dış yüzün birinci katı sıvalı, ikinci katlar tahta kaplamadır. Geniş tahta çardaklar bulunur.

3-Üçüncü Tip Evler

Yakın tarihte inşa edilmişlerdir. Pencereler geniş tavanlar daha alçak ve yapı malzemeleri farlıdır. Evlerin dış yüzü sıvanmaktadır. Döşeme ve tavan tahtadır.

Ayazlı’da mısır bitkisinin fazla ekildiği, fındığı kozalarından ayırma makinelerinin daha ortaya çıkmadığı dönemlerde mısır soyma, fındık ayıklama imeceleri yapılırdı. Bu imecelere kız ve erkekler bir arada katılırlardı. Mısır çapalama, fındık toplama işleri de imece şeklinde yapılırdı. Akçakocalı kız ve erkek gençler birbirlerini bu imecelerde, kasabaya inme sırasında, dereye suya giderken, nişan, düğün gibi eğlencelerde tanırdı.Kız ve erkeğin ortaklaşa güvendikleri bir kadını aracı olarak kabul eder ve sevgi nişanelerini birbirlerine bu aracılar ile gönderildi. Bu günde buna benzer olaylara şahit olunmaktadır. Çoğu kez kız erkeğe, kendi işlediği bir mendili, oğlanda kıza gülyağı, şeker, lokum, küpe, yüzük gibi hediyelerde gönderirdi.

Ayazlı gençleri arasında sevdalık günleri çok önemliydi. Sevenlerin arkadaşları vardır. Bu arkadaşlar erkek ise, hep seven erkeğin etrafındadır, arkadaşları için pervane olurlar, hep beraber gezerler. Başkaları seven erkekmiş izlenimi yaratırlar. Örneğin; Sevdiği kız salıncağa binerse, önce aşık olan silahını boşaltır. Bunun anlamı: Bu “Seni başkası severse onu öldürürüm” anlamına bir mesajdır. Ardından aşığın arkadaşları silahlarını boşaltırlar. Bunun da anlamı: “Bir arkadaşımızın arkasındayız” demektir Durum herkes tarafından anlaşılır, kimse kimsenin sahasına girmez. Erkek evlenme arzusunu ailesindeki kadınlara açar. Zaman içinde gelişen olaylar oğlanın anası tarafından babasına iletilir. Günler ve gecelerce ne olup olmayacağı, aileler arasında düşünülüp tartışılır. Sonunda kız tarafının kıramayacağı bir elçi bulunur. Elçi baba ve annenin ağzını arar. Olumlu yanıt alınca kızı istemek için girişimlerde bulunur.Toplum kız isteme konusunda çok duyarlıdır. İstenilen bir kızın verilmemesi ya da söz kesiminden sonra dönülmesi erkek tarafından hakaret kabul edilir. Bu tür olaylar genellikle kan davası gibi olaylara sonuçlanır.

Sıra Gözetme

. Ablası bekar olan, evlenme çağındaki erkek bu kuralı bozup evlenebilir. Erkek toplunda kadından önce gelir. Erkek kardeşler arasında da sıra gözetilir. Miras taksiminde kızın payı erkeğe göre yok gibidir. (Bu gelenek Lazlarda daha çoktur.)Son zamanlarda Bölgede kızlar arasında sıra gözetme geleneği vardır. Büyük kız varken küçük kız evlenmesi ayıplandığı gibi baba buna kesinlikle karşı koyar herkes hakkını yavaş yavaş  alma yolunu tutmaya başladı.

Ayazlıda başlık parası vermek hemen hemen yok gibidir. Yalnız fakir ailelerde kızına çeyiz yapabilmek için bir miktar para ödenir. Başlık parası verme Laz ve Gürcü ailelerde, Rizeli  toplumlarda daha az uygulanır. Abazalarda başlık parası alınmaktadır.

Abazalarda düğün çok masraflı olduğu için, özellikle birbirini seven çiftler kaçarlar. Bu danışıklı döğüştür. Kız kaçırılmadan önce nüfus cüzdanı kaçırılır. Kızın yaşı on sekizden küçük ise kız kaçırılınca erkeğin akrabalarından birinin evinde saklanır. Daha sonra aileler arasında anlaşmaya gidilir. Kaçırılan kızın yanında kıza yakınlığı ile bilinen kızın arkadaşı ile kaçırılır. Bu kıza tasavize denir. Kız emin bir ailenin yanına misafir edilir. Düğün yapılıncaya kadar kız o evde kalır. O evde her akşam eğlence yapılır. Bunun adına taşamhara denir. Kız-erkek anlaşarak kaçmışlarsa iki tarafın aileleri bir müddet birbirleriyle görüşmez. Daha sonra aracılar yardımıyla taraflar barıştırılır. Ancak yıllar süren küskünlükler söz konusudur. Kız kaçırmada kızın rızası yoksa olay kan davasına kadar gidebilir.

Ön hazırlıklar tamam olunca kız babasının sevdiği birisi erkek tarafı ile birlikte kız istemeye gider. Erkek tarafından ağzı laf yapan biri sözü açar.“Biz Allah’ın emri, Peygamberin kavli ile kızınız ...............’yı oğlumuz ..............’ya istemeğe geldik” der. Baba da;Allah yazdıysa olur. Amma bir düşünelim. Soracak adamlarımız var onlara soralım” der. Bu biraz naz etmek ve kendi akrabalarına paye çıkarmak için söylenmiş bir sözdür. Bir müddet biçilir. Bu arada istiyorlarsa, el altından erkek tarafını cesaretlendirecek haberler iletilir.Bu dönemde, kız ile erkek karşılaştıklarında kaş göz işaretleri ile birbirlerine cesaret verirler. Kız belli bir süre sonra istenir.

Eskiden erkek askere gitmeden nişanlanırdı. Nişanlık süresi, askerlik, para yokluğu ile ilgili olarak 2-3 hafta ile bir yıl arasında değişir. Yerli halk arasında beşik kertmesi kesinlikle yoktur. Göçmen köylerinde beşik kertmesine rastlandığı söylenmekte ise de tespit edemedim.Kız istemede erkek tarafından hediye olarak getirilen “kutu şekeri” ertesi gün iade edilmez açılırsa, kızı erkeğe verildiğine işarettir.Taraflar tarafından söz kesiminden sonra oğlan tarafından akrabaları kızın evine yüzük, kutu şekeri ile elbiseler, çorap ve terlik alıp giderler. Nişanda yüzükler takılır. Bazı köylerde nişanda erkeğin bulunmadığı, akrabası tarafından kızın parmağına yüzük takıldığı söylenmekte ise yerli köylerde böyle bir gelenek bulunmamaktadır.Bir süre sonra kız tarafı, yüzük, bir kat çamaşır, kaynanaya elbise alıp oğlan evine getirirler.

Çeyiz Geleneği

Çeyiz olarak sandık, yatak, yorgan, yelek, şalvar, bakırdan mutfak eşyası, elde dokunmuş yer hasırı, hasır seccade, ottan duvar yastığı, kanaviçe işler ve örtüler vardır. Çeyizin miktarı ailenin mali durumu ile ilgilidir. Yerli halkta çeyiz eşyası, Doğu Karadeniz kökenli ailelerde olduğu kadar fazla olmakla beraber, kızlar mirasta erkek kadar hakka sahiptir.

Düğün geleneğinin ilk kademesi kına gecesidir.Kına gecesi Çarşamba günü yapılır. Kına gecesi için erkek tarafı beraberlerinde taraftarları ile birlikte yanlarına kına alıp gelin evine gidilir. Dört kız çarşaf veya büyük bir yazmanın altına gelini alırlar. Bir kız gelinin eline tabaktan kına yakar. Elleri temiz beyaz bezlerle yumrukları bağlanır. Bir taraftan da maniler söylenir. Hem gelin ağlar, hem etrafındakiler. İzzet ve ikramdan sonra erkek tarafı evlerine gelir. Damadın evi önünde büyük bir ateş yakılır. Kız tarafı tavuk istemeğe gelir. Her evden birer tavuk alınır. Ateş yanınca baklavalar getirilir. İkramlar yapılır. Kız tarafı darıltılmadan uğurlanır.Kına gecesi bayramlık elbiselerini giyen genç kızlar çiftetelli, topal oyunu, orta oyunu gibi oyunlar yaşlı bir kadın denetiminde oynanır

Düğün genellikle nişandan en az bir yıl sonra yapılır. Bindallı ve benzer gelenekler yoktur. Eskiden gelin renkli ve temiz ipekli elbise damat ise don pantolon üzerine beyaz gömlek ve işlemeli yelek giyerdi. Güvey fakirse beyaz elbise ödünç alınırdı.Eskiden olduğu gibi gelin kayın baba ve yakın akraba arasına giderdi. Gelin evden çıkarken, kız kardeşlerden biri, yoksa akraba kızlardan biri çeyiz sandığı üzerine oturup sandık haracı isterdi. Ayrıca kapıdan çıkarken erkek kardeş, kapı haracı olarak bir miktar para talep eder.Köylerde, genellikle bir öküz arabası süslenirdi. Üstüne halı ve kilimlerle bir örtü yayılır. Araba çan ve zillerle bezenir, köylüler şık giysilerini giymiş, arabanın önündü, ardında, yanında yürüyerek giderlerdi. İkide birde araba durdurulur:- Ala ala hay... diye bağırarak düğün evine varılır. Yolda devamlı halaylar çekilir. Kasap oyunu, Kastamonu zeybeği gibi oyunlar oynanır. Gelin alayı, çeşitli yollardan dolaşarak damat evine varırdı.Gelin alınmadan o köylülere veya mahalleliye pilavlık parası verilir. Gelin arabaya binmeden bolluk ve bereketli olsun diye ya damadın babası veya yakını bozuk paralar içinde şekerler, buğdaylar serper, çocuklarda bunları birbiri üzerine yığışarak kapış kapış toplardı.Köyden çıkıncaya kadar çeşitli yollardan dolaşarak damat evine varılır. Gelin arabadan inmez, bahşiş ister. Bir inek ya da tosun getirilir. Kulağı kesilerek işaret verilir. Kapı önünde kurulan bir masada kız tarafı tatlı, şeker, sigara, mermi gibi isteklerde bulunur. Bu istekler karşılanıncaya kadar gelin bekletilir. Bu durum bazen üç dört saat kadar sürer.Gelin eve girerken eğilip eşiği öper. Bolluk getirmesi düşünülerek mısır, buğday, şeker, bozuk para atılır. Akraba ve komşular başlarında birer tepsi baklava alarak erkek evine giderler. Tepsiler üst üste kümelenir.Erkeklerde evin önünde yakılan ateş etrafında oynarlar. Bu oyunlar kadın kıyafetine girmiş köçekler tarafından oynanır. Eğer aile varlıklı ise dört köçek, dört davul, dört zurna ve dört keman bulunur.Diğer köylerden geleneklerde kafileler halinde düğüne katılırlar. Kimileri koç, kimileri koyun getirir. Meydanda ikramlar yapılır.Yenip içilir. Sonunda köylüler misafirlerini evlerine götürürler.Hoca nikahı yapılır, bu adet yaygındır. Hoca nikahı yapılırken gelinin yanında dadı veya bibi (teyze, hala) denilen kadınlar bulunur.Gürcü köylerinde düğün gecesi, güveyin gerdeğe girmesi yasaktır. O akşam kızın akrabası olan kızlar sabaha kadar beklerler. Düğünün ertesi günü gerdeğe girilir. Düğün genellikle üç gün devam eder. Lazlar ve Hemşinlilerde de benzer gelenekler vardır.Diğer köylerde ise hoca nikahı kıyılır. Sonunda güveyi arkadaşlarının kolunda gelinin odasını getirilir. Arkasından yumruklanarak odaya itilir. Damat odaya girer. Hazır bulunan seccadede iki rekat namaz kılıp duasını yapar ve gelinle tanışmaya gider. Damat bu arada gelini konuşturmaya çalışır. Ona hediyeler verip konuşturur. Konuşturulunca da pencereyi açıp iki el silah atar. Bundan sonra herkes dağılıp gider.Gelinle damat, gidip kayınvalidenin elini öperler. Tekrar odalarına giderler. Orada baklava yerler. Bazense baklava kesmelerinin yarısını yiyip bırakırlar. Ertesi gün bunları evlenmemiş erkek ve kızlar yer. Darısı sizin başınıza gibi bir gelenektir bu. Ertesi gün sabah, köçekler, davetliler düğün evinin önüne gelirler. Oyunlar oynanır. Damat elinde bir tepsi baklava ile herkese birer kesme baklava sunar. Sonra da herkes dağılıp gider. Ev kadınlarla dolar. Duvak günü damat sağdıçla gider. Gelinle sabahtan ikindiye dek oyunlar oynanır, şarkılar söylenir ve derken düğün biter

Güvey gecesi sabah gelini eğlendirmek için eğlence düzenlenir. Gelin oynar ve etrafa para atar.Bekar kızlar gelinin duvağından teller koparırlar. Duvaktan sonra erkek ve kız evlerinde yemekli davetler yapılır.

Bütün akraba ve hısımlar gelin ile damadı davet ederler. Bunlar taşıma davetleridir. Her gidilen eve gelinin yaptığı bir el işi işleme götürülür. Onlarda onlara çeşitli hediyeler verirler.

Genellikle ilk çocuğun erkek olması istenir. Çocuklar genellikle beşikte büyütülür. Çocuğun adı üç gün içinde yaşlı bir erkek veya hoca tarafından üç defa kulağına okunarak konulur. İsimden sonra ezan okunur. Komşular ve akraba loğusaya evvela geçmiş olsun derler sonrada hediyeler getirirler. Doğumun kırkıncı günü çocuk ve loğusa yıkanır. Buna çocuk kırklandı denilir.

Küçük çocukların diş çıkarmaları aile için ayrı bir sorun olur. Ailenin bireyleri yeni çıkan dişi görmeyi uğur sayarlar. Onun içinde sık sık çocuk güldürülür, ağzına bakılır. Hatta bazıları ekmek kabuğunu gevrettirmek suretiyle dişin çabuk çıkmasının sağlarlar. Bazıları da parmağını rakıya batırarak çocuğun diş etlerini ovalar. Çocuk bundan çok hoşlanır.Dişin çıktığını gören kişi mutlaka diş çıkaran çocuğa ya elbise alır ya entarilik alsınlar diye anne babasına para verir.

Ayazlı bölgesinde kirvelik olayına rastlanmaz. Eskiden gezginci sünnetçilerin gelmesiyle hiçbir hazırlık yapılmaksızın çocuklar sünnet edilirdi. Günümüzde eğlenceler düzenlemektedir. Sünnetçiye, bazen para almadığı için sabun, havlu gibi şeyler verilirdi.

Dini bayramların Akçakoca örf ve adetleri içinde çok büyük yeri vardır. Üç aylar girince Recep, Şaban ve Ramazan gelinceye kadar bazı kimseler ramazana alışmak için ayda bir belli oruçlar tutar, kutsal geceler, cumalar yavaş yavaş ayrı bir kalabalık olmaya ve cemaat artmaya başlar.Ramazana hazırlık olmak üzere, makarnalar kesilir, erişteler yapılır. Yufkalar açılır, kuskuslar hazırlanır. Mevsime göre çeşit çeşit reçeller, hoşaflar ve şuruplar hazırlanır.
Hele bayram gecesi yeni esvaplar giyilir, Provalar biter. Küçükler giyeceklerini başlarının altına koyar. Ayakkabılarını yatağın içine yerleştirir. Herkes banyosunu yapıp yatar. Küçük erkek çocuklar sabahleyin sabah namazına herkesle birlikte camiye gider. Namazdan sonra vaiz dinlerler. Bayram namazı kılınır. Hoca dikilir, en yaşlı adam hoca ile bayramlaşır, ondan sonraki hoca ile yaşlı bayramlaşır ve yerini alır. Böylece sıralanır. Cemaatin en yaşlısı ile en genci bayramlaşıncaya kadar sürer. Sonra birlikte hoca dua eder.
“Bu bayrama eriştiren Allah’a senalar ve amin” denilip çıkılır. Yolda görülenlerle bayramlaşırlar. Mezarlıklara gidilir. Ölülere dua edilir. Hastalar ziyaret edilir.”
Her köyün ramazanında davulcular bahşiş toplar. Birinin elinde bir sırık, birini elinde bir sepet. Davulcu davulu çala çala her evin önünde maniler söyler. Bahşiş; havlu, mendil, yazma sırığa bağlanır. Baklavalar, el altıda tepsi bulunan sepete konur. Paralarda davulcunun cebine konur.

Yerli köylerde bayram sözcüğü eğlence anlamına gelir. Bayram olacağı gece, bayramı bilen köydeki misafirler, bayramın olacağı köye yakın eş dost ve akrabalar ile birlikte giderler. O akşam onlara misafir olurlar. Kadın ve kızlar yemekten sonra daha geniş evlerde, erkekler ya kahvede ya da başka bir evde toplanırlar. Erkekler orta oyunları yaparlar. Mutaassıp olmayan yerlerde içkide içilir. Gramofon çalınır ve Cide kemençesi ve tepsi çalarak oyunlar oynanır. Genellikle oyunlar iki kişilik eşler halinde yapılır. En revaçta olan oyunlar topal oyunudur. Bu oyun Akçakoca’ya özgü bir oyundur

Eğlenceler

Eskiden patoz makineleri yokken, fındık harmanda kurutulur, sabahları tırmıklar vurulur, sonrada altından tanesi alınırdı. Kalan fındıklarda kabuklarından ellenmek suretiyle bulunup ayrılırdı. Köylerde bu işler imece halinde yapılırdı. Kabuk ayırma işi erken bitimi, orası düğün evine döner, oyunlar şarkılar, gülme, eğlence, yeme içme başlardı. Kızlar erkekleri, erkekler kızları burada seçerdi. Çalışkan mı? Tembel mi? Dili tatlı mı? Nobran mı? Şaka kaldırır mı? Yoksa içine kapanıp arpacı kumrusu gibi düşünür mü? Yapıcımı yıkıcı mı? Hepsi burada denenirdi. Bu eğlencelerde maniler söylenirdi. Atmaca tabir edilen karşılıklı mani atmaları da yapılırdı.

 

 

Kepçe, Kaşık, Yayık, Tekne, Elek, Un küreği, Kalbur.

 

 

Pilaki,Güveç,Çanak,Küp.

 

 

Bakraç,Güğüm, Süzgü, Leğen, İbrik, Cezve, Çaynik, Kevgir, Sahan, tas,Tepsi, Tencere, Tava, Teşti, Maşrapa, Maşa, Egiş, Sitil.

Eski Abhazya nın bir bölgesi olan Tuapse ve Kolkhide de toplum adı olarak geçen Lazos dan gelir eski dili Kolkhi dilidir Laz’ın kökeni Lezgi dir. Mavi gözlü,kumral saçlı,pembe tenli demek Laz demektir Laz ismi buradan dolayı doğmuştur,Lazlarda Hıristiyanlardan dönmedir o zaman yaşadıkları bölgeye Lazika adı verilmiştir, Lazika kıralı Gobozes dir, Lazistan sancağı günye idi kazaları, Pazar (Atina), Ardeşen (Artaşin) Fındıklı(Viçe) Hopa (Makreali) Akrabi (Arhabiidi). 1878’de sancak Rize olur ve Batı Karadeniz’e göç başlar.

Zonguldak, İzmit, Bolu, Bursa ya gelinir. Akçakoca çuhallı iskelesine gelen Lazlar denizci oldukları için deniz kenarlarını seçerler denize yakın yerde ikamet ederler

Döngelli,Ayazlı,Göktepe,Edilli,,Osmaniye,Aktaş,Uğurlu köyüne yerleşirler .Akçakoca adı Bizans zamanında Dia polis Osmanlı zamanında Akçaşar cumhuriyet zamanında (1934) Akçakoca olur.Lazlar, Gürcü (İBER) kavminin bir koludur. (1) Bu açıdan her ikisi de Yafetik ırktandır. Yani Türkler ile akrabadır. Atalarımız birdir, aynıdır. En eski Grek yazarlar Laz diye bir topluluktan bahsetmez. Lozoi kelimesine ancak Hıristiyanlığın ilk devirlerinden itibaren rastlanabilir. Plinius, Arianus, Preplus, Batlamyus'un yazılarında Lozoi kelimesi, belki eski bir şehir olan Lazos veya Lahika’dır. Kıessıng'e göre, Lozoi, Kerketay halkının bir koludur. Kerketay lar ise Gürcü'dür. Bunlar Hıristiyanlığın ilk döneminde kendilerine Adige (Adzige) diyen Zygonin (Çerkez) halkının baskısı ile güneye göç etmek zorunda kalmışlardı. Hakikatte ise Lozoi halkı Arrianus zamanında (M.S. 2. asır yazarı ) Suhumda yaşamakta idiler. Trabzon'un doğusundaki sahillerde oturan diğer halklar ise sırasıyla şunlardı:
Kolçi (Sannoi ), Maçolenes, Hennioçi, Zyderitae, Roma’ya tâbi kral Malasus'un teb'ası Lazai Apsilae, Abazki(Abaza), ve Suhumcivarında Sanigae. Sonraki asırlarda Lazlar önem kazanınca, bütün eski Kolçi ülkesine Lazika dendi. Diokletian (M.S. 284–303) döneminde Kimmer (Bosfor) Kralı Sauramatus, bütün Lazai topraklarını işgal etti. O tarihte Lazika'ya tâbi olanlar Prokopios, Aboskoiyi Suania ve Sykmnia halkları idi. Bu sebeple, Lazika adının hâkim bir grup (Lazlar) ve onlara bağlı bir kaç kabileye işaret etiği düşünülebilir. Lazlar, 500'lerde Hıristiyanlaştılar. İmparator Justinyen (527–565) bölgede "Kudüs Çölü" diye bilinen yerdeki bir Laz mabedini tamir ettirmiştir. (Prokopius, De aedificiis, V, 9) Lazlar komşularına papaz bile göndermekteydiler. (Prokopius, Bell, Gct, IV, 2) .Kolçi'deki Lazlar, Roma imparatoru tarafından kendi içlerinden tayin edilen krallarca idare edilirlerdi. Bu kralların görevi, Kafkasya'nın batı geçitlerini kuzeyden gelen göçebelere karşı koruma idi. Yani Roma'nın bir nevi üçbeyi şeklinde idiler. Kral kelimesi bizi yanıltmamalıdır, sahip olduğu toprak ancak beylik kadardır. Bu görev değil de, Romalıların ticareti inhisarlarında tutmaları Kolçi halkını tedirgin ediyordu. Bu yüzden Kral Gobozes, M.S. 458'den itibaren Sasani hükümdarı 2. Yezdicürd'in yardımına başvurdu. Bu yüzden M.S. 539-562 tarihleri arasında Bizans İmparatoru Justinyen ile İran Şahı 1. Hüsrev arasında Lazika topraklarında savaşlar oldu. Ordu kumandanı Belisarius'un seferlerine iştirak eden yazar Prokopius'un bildirdiğine göre, o tarihte Lazlar, PhasisIrmağı'nın iki sahilinde yaşamaktaydılar. Ne var ki, Archaeopolis, Sebastopolis, Pitius, Skanda, Sarapanis Rhodopolis, Morchoresis gibi Laz şehirleri nehrin hep kuzey yakasında idi. Nehrin sol tarafı ıssızdı. Lazlar'ın ellerindeki topraklar ancak atla bir gün yol tutardı. Daha ötesinde Trabzon'a kadar Roma pontikleri vardı ki, bu da o toprakların Lazlara ait olmadığını, doğrudan doğruya İmparatorluğa bağlı olduğunu gösterir. Bundan sonraki (600’ler–1200) Laz tarihi karanlıktır. 1204'de Gürcistan kraliçesi Tamara'nın verdiği askerî yardım ile Alexis Kommenoes adında biri Trabzon İmparatorluğu'nu kurdu!.. Bu imparatorluğun tarihi ki ömrü 1204–1461 yılları arasındadır, Kuzey Kafkasya ile yakından ilgilidir. Burada dikkat edilmesi gereken iki husus var. Birincisi, adı "imparatorluk"tur ama hükmünün geçtiği topraklar bir beylik kadar küçüktür İkincisi, Alexis Kommones, bir Laz değil; bir Bizans prensidir. Bizans İmparatoru Andronikos Kommenos'un oğludur. Yani, kurulan devlet; Latinler'in (katolik Hıristiyanlar) haçlı seferi bahanesiyle gelip İstanbul’u ele geçirmeleri ve imparatoru kovmaları, orada bir Latin krallığı kurmaları sonucu oluşmuştur. Kaçan imparator İznik'te varlığını sürdürmeye çalıştı, bu arada bir kısım Bizanslılar da Trabzon'a kaçmışlardı. İşte kurulan "imparatorluk" onlara aittir.Yazar Gregroas'a göre, Kommenos'un ilk işi Kolçi halkının ve Lazlar'ın topraklarını zapt etmek oldu!.. 1282'den itibaren Johannes Kommenos, "doğunun, İberya'nın (Gürcistan), ve deniz aşırı ülkelerin imparatoru" unvanını aldı! Yani ortada ne Laz kralı kaldı, ne de Lazistan!.. 'ın Rumlar idaresi altında yaşayan Laz halkı kaldı, o kadar!..Ancak Bizans usulü iktidar kavgaları sürdüğü için, 1341'de Laz halkının desteği alan Bizanslı prenses Anna Anakhutlu tahta çıktı. O dönemde Trabzon İmparatorluğu'na bağlı toprakların Makrial'ye kadar uzandığı, Gonia’nın ise mahalli hükümdarlar (bey statüsünde) elinde kaldığı sanılmaktadır. Gürcüler, Lazlara Çan, i der, Lazlar bunu pek bilmez. Kelime bir ihtimal Grekçe Sannoi/Tzannoi kelimesinden gelmedir. Tarihî bakımdan Ça'niler ile Lazlar arasında bir akrabalık var ise de, kopmuş görülmektedir. Arrianus zamanında Sanoiler, Trabzon’a komşu idi. . Eskilerden PROKOPİUS, "Tzannoi diye anılan yerin eskiden Sannoi olduğunu ve Çoruh vadisini denizden ayıran dağların sahil yakasında bulunduğunu " belirtir. (Balhar dağları )… Koch, "Of ahalisinin özel bir dil ile konuştuğunu", Marr da "Hoşnişin ahalisinin anlaşılmaz bir dil konuştuğunu" söyler…. Yani bölgede farklı bir halk vardır. N.marr'ın tespitlerine göre Ça'niler (TZANNOİ ), önceleri Çoruh havzasında geniş bir sahayı işgal etmekte idiler. Burasını kısa bir süre için Ermeniler, sonra Gürcüler (KHARTHLİ ) almıştı.Trabzon tarihçileri Lazları Tsinaidler'den ayrı tutmaya devam etmişlerdir…. Tsinaidler, Müslümanlar ile birleşerek 1348'de Trabzon topraklarına hücum ettiler. Sonra Trabzon İmparatoru tarafından cezalandırıldılar. (1377) Bu dönemde Canik (Samsun) Sancağı tarafında oldukları sanılıyor. Kısacası, Gürcüler iki halkı (Lazlar ileTsinaidler) birbirine karıştırdıkları için Lazlara Ça'ni demeye başlamıştır... Hakiki Ça'niler iki grup halinde Lazistan denen bölgenin güneyinde ve batısında yaşarlar. Bunlardan biri sonradan Trabzon'un batısına göç etmiştir. 1461' de hayatı boyunca 17 devlete son vermiş olan Fatih Sultan Mehmet, Trabzon'u zapt etti. Böylece o tarihe kadar Rum hükümdarlara tabi olan Laz halkı Osmanlıların idaresine girdi ve İslamıyetle'le tanıştı. Lazlar, nasıl oldu bilinmez, Şafi mezhebini kabul ettiler. Aslında bu Mezhep diğer Kafkas halkları arasında da yaygındır. Belki onlardan gelmiştir. Lazlar en geç Müslüman olan Kafkas topluluklarındandır. Gürcüler bile, aşağı yukarı yüz yıl önce gruplar halinde Müslüman olmaya başlamışlardı. (N. Marr, Bulletin de l'Academia de St. Petersburg, 1917, sf. 415-446) 1519'da, Yavuz Sultan Selim döneminde, Batum'un da ilavesiyle Trabzon ayrı bir eyalet haline getirildi. Bölgeyi 1640'da dolaşmış olan Evliya Çelebi, 5 sancak bulunduğunu açıklar: Canik, Trabzon, Günye(GONİA), aşağı Batum ve yukarı Batum… Lazlar'ın yaşadığı yerin merkezi Günye idi. Evliya Çelebi, Trabzon’a, "eski Lezgi vilâyeti" der… Halbuki, hem o, hem Katip Çelebi, hem de yabancı yazar Vivien De ste. Martin yanılmışlar, ses benzerliğinden Laz ile Lezgi (3) kelimelerini aynı sanmışlardır. Hele Kâtip Çelebi, bölge kavimlerine Lezgi adını verdikten sonra alt kabileleri şöyle sayar:
Megrel, Gürcüler, Abhaz (Abaza), Çerkez, Laz.
Arkasından Lazlar'ın Trabzon bölgesinde oturduklarını söyler. Ayrıca Trabzon'un güneydoğusunda Çepni dağlarındaki "İran şahına Allah gibi tapan" Şii Türk boylarından söz eder... Hem o, hem de Evliya Çelebi, Trabzon'un 41 nahiyesinden çoğunun "itaatsizliği"ni dile getirir. (Kâtip Çelebi, Cihannüma, sf.429; Evliya Çelebi, cilt 2, sf. 81, 83) Bundan bu nahiye beylerinin bir ölçüde Devlet otoritesi tanımadıkları, bildikleri gibi hareket ettiği anlaşılmaktadır. 1814-1817, 1818-1821 ve 1832-1834'de bölgede devlet'e karşı ayaklanmalar oldu. Bu dere beylere ilk darbe Trabzon Valisi Osman Paşa tarafından indirildi. Ancak dağlık arazi yüzünden Laz derebeyleri tam kontrole alınamadı ve Osman Paşa'dan sonra, tıpkı Güneydoğu Anadolu'daki Kürt beyleri gibi, başlarına buyruk harekete devam ettiler. Bölgeyi dolaşmış olan Koch, serbestiyetleri kısıtlanmış olmasına rağmen bu derebeylerin çoğunu yerinde bulduğunu belirtir ve 15 derebeylik sayar: Athina (Pazar), Bulep, Artişan (Ardeşen), Viçe, Kapisite, Arhavi, Kisse, Hopa, Hemşin, Makria (Makrial ), Gonia (Günye), Batum, Maradit (Maradidi), Perlevan ve Çat. Bu nahiyelerden bir kısmında Gürcüler'in hâkim olduğu görülmektedir. (Batum Arhavi) .Bir kısmı da Lazistan diye tanımlanan bölgenin sınırları dışında, Çoruh Nehri üzerinde idi. (Maradit, Perlevan, Çat) … Hemşin’de yaşayan halk ta diğerlerinden farklıdır.1851'de Acara bölgesi, Yukarı Gurya ile birlikte Lazistan sancağı haline getirildi, Batum sancak merkezi oldu. 1878'de Batum Ruslar'ın eline geçince, Rize sancak merkezi yapıldı. Rize, Atina (Pazar), Hopa ve 6 nahiye, 364 köy bu sancağa bağlı idi. Cumhuriyet ile birlikte Lazistan sancağı dağıtıldı, Pazar, Ardeşen, Fındıklı ilçeleri Rize'ye, Arhavi, Hopa da Artvin'e bağlandı. Laz tabiri bugün, halk arasında ayırım yapılmaksızın Karadeniz bölgesinin güneydoğu kısmında yaşayan herkes için kullanılır. Ancak gerçek Lazlar sadece Pazar ve Hopa ilçelerinde yaşayanlar ve buradan göç edenlerdir. Batum'un güneyinde kalan bölgedeki az sayıda Lâz da 16.3.1921 tarihli antlaşma ile Türkiye'ye alınmıştır.Diğerleri yanlış olarak "Laz" sanılan başka boylardandır. Laz kökenli vatandaşlarımız iyi denizcidirler, hamsiye düşkünlükleri meşhurdur.Çay, tütün, mısır, kara lahana yetiştirirler, meyvecilikle uğraşırlar. Fırıncılık yaygın meslektir. Eskiden Rusya'ya gider, ekmek pişirirler, evlenip Müslüman yaptıkları Rus kadınlarla ülkeye dönerlerdi. Şimdi Rus kadınlar bölgeye geliyor, ve gene bizimkilerle evleniyor!.Laz kökenli vatandaşlarımız İslam'a taassup derecesinde bağlıdırlar. Lazca, iki gruba ayrılır: Doğu Lazcası, Batı Lazcası.Ayrıca küçük kollar vardır, meselâ Çala lehçesi.Ancak Lazca baştan başa Türkçe kelimelerle doludur. Lazcanın yazısı yoktur. Yazılı bir Lazca edebiyat yoktur. Bu da Lazcanın bir dil değil; "ağız" olduğunu ortaya koyar.Yine de Reşit Hilmi Pehlivanoğlu gibi bazı şairler yetişmiştir. Lazlar zamanla bu ağzı unutmuşlar, Kendilerine has bir şive ile Türkçe konuşmaya başlamışlardır. Bu bölümü hazırlarken Nilgün Altınışık’ın 1996 yılında hazırladığı Akçakoca Folkloru adlı Lisans bitirme tezinden yararlanıldı. Akçakoca merkez  ve Edilli Köyünde kalabalık bir gurup oluştururken diğer köylerde de küçük guruplar oluşturur. Vedia Emiroğlu, Edilli köyünün kültürel boyutunu incelemiş ve “Edilli Köyünün Kültür Değişmesi Bakımından incelemesi “ adı ile 1972 yılında kitap halinde yayınlanmıştır. Bu kitaptan yararlanarak kendi gözlemlerimizi de katarak Laz folkloru hakkında bilgi vermeye çalışacağım.

Edilli Köyünde 25-30 yıl öncesine göre  kıyafette önemli değişmeler olmuştur.Erkekler tamamen şehir kıyafetini benimsemişlerdir. Erkeklerde gündelik kıyafetlerden başka önemli günlerde, törenlerde giyilen ve içine beyaz eşarp bağlanan lacivert takım elbise en beğenilen giyim eşyasıdır. Ancak yaşlı erkeklerden bazıları köy içinde geleneksel kıyafetle ilgili olarak paçaları dar pantolon, üzerine gömlek ve yeleği giymeye devam etmektedirler. Kösele kunduranın yanında lastik ayakkabı, plastik ayakkabı, özellikle çocuklarda  çok görülmektedir. Erkeklerde pijama, şapka, şemsiye kullanılan giyim eşyaları arasındadır. Burada dikkati çeken husus pijamanın yatak kıyafeti olmaktan başka, bazen iş kıyafeti olarak kullanılması suretiyle ikinci bir iş görmüş olmasıdır.Kadın giyimi erkeklere oranla daha az değişmiştir.Eskiden kadınlar evlerde basit tezgahlarda keten ve kendirden giysiler dokurdu. Bugün ise köylüler malzemesi köy dışından sağlanan koyu renkli şalvar ve üzerine bluz giymekte, başlarına lacivert örtü (örtme)  örtmektedirler. Kadın giyiminde dış görünüş bakımından erkeğe nazaran değişme daha azdır. Evde elbisesi ile dolanan bazen başını örtmeyen kadın, sokağa çıkınca elbisesinin üzerine şalvar giymekte ve başını örtmektedir.Genç kadınlar arasında elbise giyenler, başlarını örtmeyenler az da olsa bulunmaktadır..Köyde gündelik kıyafette olduğu gibi gelin ve güvey kıyafatide tamamen şehirleşmiştir. Ancak köyde giyilenler, kasabadan ucuz sağlanan ve nispeten eski model olan giysilerdir.Kadın ve çocukların kısmen evde hazırlanan giysilerinin kumaşları dışarıdan satın alınmaktadır.

 

             Köy hayatında pek çok düşünce ve görüşü hala dini açıdan değerlendirme eğilimi vardır.Yaşlandıkça dine karşı ilgi artmaktadır.Toplumda hacılar dinsel bakımından en fazla değer kazanır ve itibar görürler. Hazırlık kişiye sosyal prestij sağlamaktadır.

Edilli’de ailelerin çoğunluğu, geniş aile geleneğinin çeşitli tiplerini göstermektedir. Dar aile tiplerinin sayısı günden güne artmaktadır.Edilli’de eskiden baba soyundan olan akraba ile evlenme şekli çok yaygındı.Akrabayla evlilikte amca oğlu, amca kızı öncelik taşırdı. Bugün gençler eskisi gibi bu geleneklere uymamaktadırlar Bu gün, köy dışından evlenmeler ve köy dışına kız vermeleri ve kız almalar eskiye oranla artmıştır. Bu toplumda boşanma olayı nadir görülmektedir.

Lazların yerel oyun grupları sözlüdür. 5-6 kişilik iki grup oluşturulur. El ele tutmuş oyuncular seri ayak hareketleriyle birbirine yaklaşıp uzaklaşırlar. Her  grupta bir türkü söyleyen vardır. Türkücü karşı gruba, türkülü deyişler dokundurmaktadır. Bu oyunda önemli olan, türkü sözleriyle karşıdakini mat etmektir.

 

Laz oyunlarındandır. Kına gecesinde kadınlar daire şeklinde oynarlar. Kadınlar ağıt yakarak gelini evin içinde dolaştırarak en son mutfağa götürürler. Orada bu oyunu oynayarak oyunu bitirirleri.

Lazların yerel oyun grupları sözlüdür. 5-6 kişilik iki grup oluşturulur. El ele tutmuş oyuncular seri ayak hareketleriyle birbirine yaklaşıp uzaklaşırlar. Her grupta bir türkü söyleyen vardır. Türkücü karşı gruba, türkülü deyişler dokundurmaktadır. Bu oyunda önemli olan, türkü sözleriyle karşıdakini mat etmektir.
Gelino ; Laz oyunlarındandır. Kına gecesinde kadınlar daire şeklinde oynarlar. Kadınlar ağıt yakarak gelini evin içinde dolaştırarak en son mutfağa götürürler. Orada bu oyunu oynayarak oyunu bitirirler.
Oyunun Kuruluş Formu
(A)
A1 (Sağ ayakla üçleme)
A2 ( Sağ ayak yerinde adım)

Oyunun biçimsel formu tıpkı “Topal” oyununda olduğu gibidir.
Rize- Hemşin Üç Ayak Oyunu;Laz oyunlarındandır. Dairede oynanan horondur. Hemşin, Rize ve Üçayak Horonları 2/4 lük veya 4/4 lük ezgiler halinde çalınır.

Oyun kuruluş formu:

Adım cümlesi ( Sağ ayakta üçleme)

Adım cümlesi ( Sağa ve sola yürüyüş)

Oyun indeksi:
(A)
A1- (Sağ ayakta üçleme)
A2 ( Sağ ayak yerinde adım)
(B)
B1- (Sağa yürüme)
B2- (Sol ayak yerinde adım )
B3- (Sola yürüme)
B4- (Sağ ayak yerinde adım)
Gürcü Folkloru
Vaha Hey ; Düğün eğlencesinde daire şeklinde oynanır. Bunlar misafirlerden oluşur. Ve oynayarak düğün sahibinden bazı şeyler isterler. Örneğin: Tavuk gelsin, vaha hey. İçki gelsin Vaha Hey. Ortaya bir tepsi konur ve gelen istekler tepsinin içine bırakılır. En sonunda gelin ile damat çağrılarak oyun bitirilir. Oyun daire yönünde, daire içine, el çırparak ve çökerek oynanır.

DAVUL  : Davul savaş sırası,sonrası,askere giderken,törenlerde,ramazanlarda,güreş yapılırken çalınır.Davulun eski adı Tavuldur,Çağatay Türkleri tarafından yapılmıştır,bir haber aracıdır

ZURNA: Davul ve zembeleklerle çalınır ağaç maden, boynuzdan yapılır ,7 üstte 5 altta deliği vardır,Avrupa’ya Türkler tarafından götürülmüştür,Oğuz Türkleri Anadolu’ya getirmiştir,kemençe ve davula eşlik eder,4000 yıldan beri devam eden bir enstrümandır.Davul,Kaval,Zurna,göçer enstrümandır,köyde son zamanlarda bunların yerini taverna müziği almıştır org ile çalınan müzik aletidir eski neşe eski düğünler artık tarihe gömülmüştür,evlerde yapılan düğünler artık düğün salonlarına taşmıştır

KEMENÇE  :Klasik ve Karadeniz kemençesi olmak üzere iki türü vardır.Akçakoca da Karadeniz kemençesi çalınır,ince uzundur,sol el ile havada tutularak çalınır,kemençenin telleri çeliktendir.Akortları la,re,sol,mi,yahut sol,re,la,mi veya 3 telli için re,la,mi dir,tellerin üzerine basılarak,tek olarak çalınır.Sazın şekli bir takayı andırır,gövde kısmı dut ve ceviz ağaçlarından oyularak yapılır,ses tablası ise 1,5-2 mm kalınlığında ladin veya köknar ağacından yapılır,kısa sapı ve çelikten üç teli vardır re-la-mi sesleri akort edilir,bir buçuk oktav çalar.Yayının kılları gevşek olarak takılır ve sol el ile havada veya dize dayanmış olarak tutularak kemençenin 3 teline aynı anda sürülerek çalınır.Kemençe anadoluya oğuz Türklerinden gelmiştir Kemençe ,Özbekistan,Kırgızistan ada Anadolu’da ıklık göbekli kemençe olarak çalınır Arapçada Keman Türkçede ç demektir bu iki kelime birleşmesinden Kemençe doğmuştur ,Kıpçak Türkleri tarafının dan Mısıra götürülmüştür Özbeklerin girjası kemençeye benzer, kıyak kemençe denir.Trabzon dada Gagavuz Türkleri kemençeleri vardır,Trabzon’da kemençeye kıyak denir,Türkmenistan,Özbekistan, Kırgızistan Gagavuz Türklerin kemençeleri vardır 2 sesle çalışır 2 telden ses alınır 4-6-7 aralıklıdır.

TULUM: Tulum Karadeniz bölgesinde kullanılan nefesli halk sazıdır,deri,nav ve ağızlık olmak üzere 3 kısımdan oluşur.Deri,tulum olarak anılır, tulum,koyun veya oğlak derisinin tüyleri temizlendikten sonra ayakları yukardan kesilir,sağ ön ayak ile arka sol ayağın dışında kalan delikler hava kaçırmayacak şekilde sıkıca bağlanır,ön ayağa bir tahta boru,arka ayağa da üzeri delikli iki boru tespit edilir.Deri hava ile

Delikli borulardan ses çıkmaya başlar,koltuk altına yerleştirilen tulum zurna analık üzerindeki parmaklar delikleri açıp kapamak suretiyle istenen ezginin çalınmasını sağlar,nav sazın zurna dediğimiz kısımdır,ağızlık ise hava üflenen kısımdır

KAVAL: Orta asyadan gelmiştir Balasau Türkleri icat etmiştir,Çağatay Turan Türkleri haval derdi Karadeniz’e bunlar getirmiştir ,bir göçebe çalgısıdır Of,Tokat,kavalı meşhurdur. Tulum Türkçe kelimedir Çağatay Türkleri icat etmiştir Anadoluya Peçenek Turan Türkleri Karadeniz’e getirmişlerdir Kıpçıklarda tuluk,duluk geçer

MIZIKA :Armonika, üflemeli bir çalgıdır. İngilizce harmonica kelimesinden türemiştir, daha çok mızıka olarak bilinir. Nefes ve dil ile çalınan delikli bir çalgıdır. Blues, Country ve Western gibi müzik dallarında oldukça yaygındır.Diatonik Mızıka Diatonik Mızıkalar daha çok Blues ve Rock müzisyenleri tarafından kullanılır. Her farklı ton şarkı için farklı Diatonik mızıka kullanmak gerekir. Diatonik mızıkanın tonu ilk deliği üflediğinizde çıkan sestir. Blues mızıkası farklı pozisyonlardan çalınabilir.
Birinci pozisyon; birinci delikten üflenerek başlanan gamdır ve mızıkanın tonu ile aynıdır.
İkinci pozisyon; ikinci deliği çekerek başlanan gamdır ve mızıkanın tonunun beş yarım ton pesidir.(crossharp)
Üçüncü pozisyon; üçüncü deliği çekerek başlayan gamdır ve mızıkanın tonunun iki yarım ton tizidir.Diatonik mızıkada, İlk öğrenilmesi gereken teknik, Tek ses çıkarmaktır. Üç çeşit tek ses tekniği vardır; Dil Kapama, Dil Kıvırma, Dudak Büzme. İkinci öğrenilmesi gereken teknik ise Ses Bükmedir. Ses bükme Üfleyerek bükme ve Çekerek bükme olarak ikiye ayrılır. Diatonik mızıkanın ilk 6 deliği çekerek bükülebilir, son üç deliği ise üflenerek bükülebilir. Üfleyerek veya çekerek bükmek o deliğin orjinal sesinin yarım ton ile üç yarım ton arası peşleşmesini sağlar.

Kromatik Mızıka :Bir yaylı mekanizma ile delikler kapatılıp açılır. Kromatik gamdaki her ses üfleyerek veya çekilerek çıkartılabilir. Tek mızıka ile her ton şarkı çalınabilir.AKERDİON :Kafkas müziğin vazgeçilmez çalgısıdır,tek tuşa basarak akort çıkabilecek körüklü ilginç enstrümandır,soleli kullanarak çalınır işin en zor yanı budur,sol elin altındaki minik tuşlar,ilk sıra kontrbaslar,2ci sır baslar,3-3-4 sıralar majör minör ve 7 lı akortlardır,bazı akerdiyonlarda 6 sıra olarak eksik 7 ler vardır,sesin çıkması körüğün açılıp kapanması ile oluşan hava basıncının metal dilciklere çarpması,titremesi sonucunda sağlanan körüklü bir çalgıdır Akordeon’un ilkel şeklinin 1822'de Berlin'de Christian Friedrich Ludwig Buschmann tarafından icat edildiğine inanılır. Ama yakın zamanda akordeon olarak adlandırılabilecek bir enstrümanın 1816'da veya daha önceki bir tarihte Nürnbergli Friedrich Lohner tarafından kullanıldığı saptanmıştır.Akordeon ismine ilk patent ise 1829'da, Viyanalı org ve piyano yapımcısı Cyrillus Demian tarafından günümüzdeki akordeona çok da benzemeyen tek klavyeli küçük bir çalgı alındı. Kısa sürede, birçok firma bu yenin çalgının üretimine girişti. "Diyatonik akordiyon" denilen ve diyezli ya da bemollü sesleri veremeyen bu çalgı, köylere kadar yayıldı. 1880'de,iki klavyeli kromatik akordiyon gerçekleştirildi. Diyezli ve bemollü sesleri de verebilen bu yeni akordiyon, kısa sürede çok tutundu. 1940'da daha da gelişti ve konser akordiyonu adını aldı. George Auric ve Jean Françaix gibi besteciler bu çalgı için birçok parça bestelediler.Ülkemizde Kafkas halklarının veya Romanların çalgısı olarak bilinir. Özellikle Çerkes kültüründe büyük yer tutar: Çerkes düğünlerinin ve toplantılarının en ünlü çalgısıdır.Özellikle Sivas'ın Yavuz Köyünde çokça kullanılır.Türkiye'de virtüöz Ciguli sayesinde kısmen yeniden popülerlik kazanmıştır.

 

     

Düğün genelde nişandan 1 yıl sonra olur , gelin renkli ipekli temiz elbise,damatta pantolon üstüne beyaz gömlek,işlemeli yelek giyerdi.Gelin evden çıkarken kız kardeşi veya biri çeyiz sandığı üstüne oturur,sandık harcı ister.Erkek kardeş kapıda durur kapı harcı ister.Öküz arabası süslenir üstüne halı kilim atılır,zil ve çan takılır gelin arabaya biner,binmeden önce damadın babası geline bolluk bereket getirsin diye bozuk para , şeker , buğday serper çocuklar da bunları toplardı.Gelin , damat evine gelince arabadan inmez bahşiş ister , gelin eve girerken eşiği öper eve girer , komşular tepsi tepsi baklava ve tavuk getirir , erkeklerde evin önünde yakılan ateşin önünde halay , horon oynarlar boş zamanlarda koç kesip dağıtılır.Düğün bitiminde hoca nikahı yapılır , damat iki rekat namaz kılar duasını yapar gelinle tanışır , hediyelerini verir.Damat camı açar iki el silah atar sonra herkes dağılır , gelinle damat kayınvalidesinin elini öper tekrar odalarına geri dönerler , baklavanın yarısını yerler yarısı tepside kalır ertesi gün evlenmemiş kızlar bunu yer darısı sizin başınıza diye.1980 yılından sonra salon modası çıkınca ne yazık ki tulum , kemençe mızıkanın yerini salon müzikleri alır , artık gelenekler artık yitirilmiştir.Eski düğünlerden eser kalmamıştır.Seviyeli,neşeli,yemekli,sert,çevik ve silahlar atılır bir panayır havası olurdu , şimdi herkes ah bir düğün olmasın diyor.Ayazlı’da Ali Rıza Keskin , Faik Keskin çok iyi bir mızıka çalar oynarlardı , erkekler dışarıda Laz horonlarını sert çevik şekilde oynar kızlar evin içinde Laz horon kurarlar hele “cilvenoy nanaydayı” çok güzel biçimde yorumlarlardı bu maniler hiç kulaklardan çıkmazdı,hemen hemen her aile horon bilirdi.Laz kızları Laz erkeklerini düğünlerde marifetlerini göstererek birbirlerine kur yaparlardı,ayazlı geçleri diğer köy düğünlerin hepsine giderlerdi akrabalıklar daha sıcak olurdu ama maalesef şimdi bunları görmek mümkün değil.

 

 

Ayazlı mahallesinde 1965 yılından beri Melenağzı ,Sürmene Göçerleri yukarı mahalleden Birinciler , Ayazlı , Osmaniye İdmanyurdu ve yeni çarşı Gençlik Kulübü arasında zaman zaman zevkli çekişmeli sandal yarışları yapılırdı.Kaptan Şevket Çakmak ,Turan Lokum nezaretinde bu yarışmalar olurdu,şimdilerde ise tatsız tuzsuz bir şekilde yapılıyor,katılımcılar yok iş profesyonele yöneldiği için zevksiz olmaya başladı.Ayazlı mahallesinin yağlı direkte gururu olan amcam Sami Tuzcu her yıl yağlı direkte birinci olur hatta Ereğli’deki yağlı direk birincilikleri  5 adettir.Burada para yardımı ve kupalar verirdi.Ayrıca Sami amcamın sandalı vardı Şerafettin Çakmak’ın zaferin aynısı idi burada 4 kez birincilikler alır.Akçakoca’da çok birincilikler alır ama burada yalnız kupa verilirdi.Bu yağlı direk yarışmasında şimdilerde Serkan Özer idame ettirmektedir.Ayazlının gururu olan Şerafettin Çakmak Zafer 1. ,  Sami Tuzcu Zafer 2 sandalı idi.Sürmene Göçerleri Birincilerle zaman zaman çok çekişmeler olur ama Ayazlı’yı kürekçiler hep birincilikler alırdı.Kürekçiler Şinasi Tan , Harun Sandal , Rahmi Tan , Hasan Özer , Kadir Özer           Ali Rıza Keskin , Hayrettin Genç vb. gibi kürekçiler Ayazlının gururu oldular.Daha sonra Ayazlıklı gençler diğer amatör futbol takımlarında oynuyorlardı.Ben bunu hazmedemedim  beden terbiyesi bölgesi ile aram iyi olması nedeniyle konuyu Ayazlı’lı büyüklerime açtım Faik Keskin , Selahattin Eskikan , Cafer Çakmak , Mehmet Tuzcu ,  Kemal Akdeniz , Coşkun Akdeniz , İbrahim Tuzcu , Hayri Akbaş bu müteşebüs heyet toplandı ve forma rengini  o zaman Brezilya Dünya Şampiyonu olmuştu forma rengi sarı mavi idi bizde karar alarak sarı mavi yaptık.1982 de Federe olarak Ayazlı Tersane spor olarak kulübü kurduk.Tersane Kemal Akdeniz sponsor olduğu için koyduk.Şimdiki Tunç Motelin olduğu yerde tersane vardı şu anda yoktur.1982 de ben İbrahim Tuzcu dernekler kanununu hazırlayıp Faik Keskin amca o zaman sıkıyönetim vardı.Bolu Komando Tugayı’nda onaylatıp kulüp spor müsabakalar yapmayı hak kazandı.İlk sene 5 ayrı dalda müsabakalarda mücadele etti,bütün dallarda şampiyon oldu bu bir rekordu artık ayazlı tersane herkes tarafından tanınıyor seviliyor Ayazlının gururu olmuştu.Futbolda   Düzce 2.  amatörde şampiyon , 2 yıl sonra Düzce 1. amatörde şampiyon olur.Bölgeler arası şampiyonlara katılır ama başarılı olamaz, güneşte , Akın Özer , Hayri Sandal , Ordulu Salim , Bolu Bölge Şampiyonu oldu.Voleybol da , Düzce birincisi , deniz ve yüzmede gençlerimiz takım halinde şampiyon oldu.Atletizm de Akçakoca birincisi , Düzce 3 cüsü oldu.Takım halinde işte Ayazlı Tersane spor Ayazlı mahallesinin gururu olmuştur.Daha sonra maddi imkansızlıklar nedeniyle kulüp Osmaniye Ant aş idman yurdu ile birleşme kararı aldılar ama fazla dayanamadan kulüp kapatılır,kulüp artık Akçakocaspor olarak değiştirilir.3.  lige terfi eder daha sonrada ligden düşer şu anda Düzce Süper Amatör Liginde mücadelesini sürdürmektedir.Ayazlı’lı gençler şu an hiçbir  sporla ilgilenmemektedir.

 

 

6 Mayıs günü kutlanır,şimdiki Tunç motelin olduğu karayolları kampın olduğu yerde salıncaklar kurulur yemekler pişirilir,ip atlanır,salıncaklara binilir,yakan topu oynanır,kızlar erkeklere,erkekler kızlara bakar orda birbirlerine bakar birbirlerini beğenirlerdi her yıl kutlanırdı. Karayolları ve Tersane kurulduktan sonra bu gelenek sona erdi

 

              EĞLENCELİ OYUNLAR                      .

 

5 ‘ er kişi iki takım halinde 70 - 80 cm sopa ile 25 ‘cm lik ufak sopa uçları ters yönleri yontulmuştur.Yerdeki sopada 70 - 80 ‘cm dir. 3 sopa vardır oyuncu büyük sopa ile mile vurur yerdeki sopaya yakın yere düşerken rakip oyuncu o mili eline alarak yerdeki sopaya doğru atar , mil sopaya değerse rakip oyuncular yanar ve sıra diğer oyunculara geçer, böylelikle münavebeli bir şekilde oyun devam eder 5 kişi bitinceye kadar o takım ceza alır diğerleri ödüllendirilir.

 

Genellikle deniz kenarında oynanır.36 taş vardır. 18 taşı birisi , 18 taşı birisi alır. Karşılıklı 3 ‘er kuyu açılır ,  bu kuyulara taşlar pay edilir.Oyuna başlayacak oyuncu önündeki kuyudan aldığı taşı sıra ile karşı kuyuya koyar ve diğer oyuncuda aynı işlemi yapar.İlk oyuncunun kuyuya son bıraktığı taş çift olursa hepsini alır. 2.  kural ise son taşı rakip kuyusundaki iki taşın yanına kendi , 3.  taşını koyarsa lunç olur.Lunç tabir edilen o kuyuda biriken taşlar hepsi o oyuncunun olur. Rakiplerin taşı bitinceye kadar oyun devam eder.

 

Karşılıklı takım halinde oynanır birde top vardır. Kura ile ebe belirlenir.Ortaya bir çizgi çizilir ve cezalı takım o çizgiyi geçmeyecek şekilde topun kendisine değmemesi için toptan kaçar , eğer top kendisine değerse cezalanır.Oyundan ihraç edilir cezalı takım eksilinceye kadar oyun devam eder.

 

12 adet kiremit parçası ve birde ufak bezden yapılmış top vardır. 5’er kişi iki takım halinde oynanır.Kura çekilir , 5 mt uzaktan çizgi çizilir domino taşın etrafına daire çizilir.Rakip ebe topu domino taşına atar taş yıkılır.Daireden taşarsa diğer ebe topu alır rakip ebeye topu atar top değerse oyundan ihraç olur. 5 kişi bitinceye kadar oyun devam eder.

 

Kalabalığın durumuna göre bir yüzük , birde 50 - 60 cm’lık havludan yapılmış  bez kamçı olur.Ebe seçimi yapılır , ebe yüzüğü avuçları kapalı bir şekilde oyunculara dolaştırırken oyuncunun bir tanesine gözükmeyecek şekilde teslim eder.Ebe herhangi bir oyuncuya sorar yüzük kimdedir diye oyuncu bilemezse ebe kamçı ile oyuncuya vurur oyuncuların yüzüğü bulana kadar oyun devam eder.

 

Bir oyuncu seçilir bu oyuncu bir hasır veya halıya sarılır oyuncunun kafası halı veya hasırdan aşağıdadır. 15 20 ‘cm kafası aşağıdadır.Odanın ışığı söndürülür.Bir sürahi su

hazırlanır , ebe oyuncuya seslenir “Bak yukarıda gökyüzünü görüyor musun?” der , ebe “Hani ay may yok karanlık var” der diğer ebe suyu diğer ebeye kafasına boşaltır.”Al ay burada” der ebe neye uğradığına şaşırır halı veya hasırdan kurtularak kaçar.

 

 

Bir Oyuncu , bir ebe , bir altı isli tava , tavanın içinde de su vardır.Ebe oyuncuya sorar “Yanına bir Arap kızı gelsin ister misin? oda “isterim” der tavanın altı islidir , ebe oyuncuya “Sakın gözünü açma açarsan Arap kızı gelmez “ der bu arada oyuncu bir elini tavanın içine sokar sonra tavanın altına elini sürer eli is olmuştur.Bunu ebe bilmez oyuncu elini ebenin suratına sürer her Arap kızını sordukça ebenin suratı kapkara olur ebe sonunda isyan eder “Hani Arap kızı” der  , gözünü açar oyuncu ebeye "git aynanın yanına Arap kızı orda” der ebe gider bakar ki suratı kapkara orda” hemen suratını yıkar, bu oyunu bilmeyen diğer ebelere de uygulanır ve böyle devam eder.

 

 

Çirbuli  ( Çılbır) Pilai (Pilav) Makarina( makarna)  Luku (Kara lahana) Ağani Lobiya (Taze Fasülye) Kumhi Lobiya( Kuru fasülye) Kotumeşi dolma(Tavuk dolması) Princoni( Pirinç kavurması) Papa( Mamalika) Patlicani Tağaneği ( Patlıcan kızartması) Dudeyi ( Mancar yemeyi) Luncağheyi( Kara lahana dövmesi) Termoni (Aşure) Kapçğa getağaneyi ( Tavalı hamsi) Kapçğa geçveyi (Pilekide hamsi) Kapçon  mçkudi ( Hamsili ekmek) Makvali getağaneyi ( Yumurta kızartması)

 

 

                             Ayazlıda ilk cami şimdiki Metin Yomra’nın oturduğu yerde idi Metetoğluları , Yomraloğluları’nı Ereğli, Gülüç deresinden Yomraloğlularını getirdikleri zaman bunları caminin olduğu yere yerleştirirler hemen diğer camiyi de şimdiki yere yaparlar ağaçtandır. Daha sonra Hacı Şaban Koç 1977- 1978 yılında 150 kişilik betonarme cami yaptırdı. 150 kişilikdir. Yukarı Ayazlı camisini de 1967 yılında Hacı Yakup Kalaycı yaptırdı.Ayrıca Hacı Yakup kalaycı 350 kişilik sapak camisini de yaptırdı

 

 

    Ayazlıda 3 adet kabristan vardır sekenesi münkariz olan Göçürlü(( Koçullu) şimdiki Haydar Çakmak’ın bahçesinde Elhaç ,Usta İbrahim Oğlu Mustafa , Hacı Salih Ağa Yoğurtçuzade Mehmet Ağa,Hacı İsmail Ağa,Molla Ahmet,Molla Şakir,Hacı Çelebizade,İbrahim Ağa,Hacı Mustafa,Mehmet ağa,Hamide Hanım,mezar taşları vardır.Aşağı Ayazlı kabristanı şimdiki sanat okulu önüdür.1877 yılından sonra yapılan mezarlıktır,eski mezarlıktır,Yukarı Ayazlı mezarlığı yeni mezarlıktır şimdiki Hamiyet Sevil İlkokulun yanı başındadır.Ayrıca Ali Çakmak aile kabristanı, Topaloğlu kabristanı da halen mevcuttur. Şimdiki caminin önünde bir mezarlık vardı ama burada şu anda bir adet mezar taşı olmasına rağmen burası da munkariz olmuştur Sekenesi munkariz olan kabristan Lazimark’ın kurduğu mezarlıktır.1812 yeni mezarlık karma bir mezarlıktır Aşağı Ayazlı mezarlığı yol çalışması nedeni ile tahribata uğramıştır .Bütün atalarımızın ruhu şaad olsun.                                                  

 

 

 

1.  El haç Mehmet ağa 1157 Hicri

2.  El haç Mehmet 1169 hicri

3.  Usta İbrahim oğlu Mustafa'nın oğlu merhum Mustafa efendi 1197

4.  Merhum İbrahim ağanın kızı Fatma kadın 1195 Hicri

5.  Hacı Salih ağa oğlu Mehmet ağa 1228 Hicri

6.  Hacı Salih ağanın validesi merhum Emine Ha- tun 1219 Hicri

7.  Yoğurtçu zade Mehmet Ağa (Küçük biraderinin adı Ahmet ağadır. Bu zatın    müvellidi Af tunu süfla karyesi olup Keramettin mahallesine nakli hane etmiştir.)

8.   Hacı İsmail oğlu Hacı Mustafa 1203 Hicri

9.   Hacı İsmail oğlu Hacı Mustafa 'nın oğlu Mehmet ağa 1214 Hicri

10. Molla Ahmet bin Hacı Mustafa 1207 Hicri

11. Hacı Mustafa oğlu Molla Şakir 1216 Hicri

12. Hacı Çelebi zade Ahmet Ağanın kerimesi Ha- mide hanım 1228 Hicri

 

 

1.  El haç Mehmet ağa 1157 Hicri

2.  El haç Mehmet 1169 hicri

3.  Usta İbrahim oğlu Mustafa'nın oğlu merhum Mustafa efendi 1197

4.   Merhum İbrahim ağanın kızı Fatma kadın 1195 .Hicri

5.   Hacı Salih ağa oğlu Mehmet ağa 1228 hicri

6.   Hacı Salih ağanın validesi merhum Emine Ha- tun 1219 Hicri

 

     

       SOYADI             LAKAP                     ETNİK                      GELDİĞİ YER

1.      DİREKLER         SAMELİ                    LAZ                           RİZE MERKEZ

2.      CAN                    KARACEMAL         ARAP                                    SİNOP

3.      KUMUŞLAR                                                                             RİZE

4.      GÜVENLER                                                                             RİZE

5.      GENÇLER                                                                                 RİZE

6.      TOPALOĞLU                                        GÜRCÜ                     BATUM

7.      TOSLAR                                                 GÜRCÜ                     BATUM

8.      DENİZLER                                            KÜRT                        RİZE

9.      ÇAKMAKLAR   FANDO                     LAZ                           HOPA-AZLAĞA

10. YAMANLAR     METEDOĞLU(CİN)            LAZ                           HOPA-MAKREAL

11. ÖZERLER           ÇEMİLER-ÇEMO    FRANSIZ ASILLI    FRANSIZ SUBAYI Hopa da görev yaparken bir gürcü kızına aşık olur ve evlenirler.Subay sünnet olur

   müslümanlığı kabul eder.Bundan Özer sülalesi türenir.Baba Fransız , ana Gürcü’dür.

12. YOMRALAR                                         LAZ                            ARHAVİ

13. KOÇLAR                        KAÇALAR               KÜRT                        RİZE

14. YILMAZLAR                                        TÜRK                        ORDU

15. TUZCUOĞLU    KAZHA                     LAZ                           SARP-AZLAĞA

16. ÇAKMAKLAR   HAVULU                  TÜRK                        GİRESUN

17. YAZGANLAR                                       LAZ                           MAKREAL

18. YAMANLAR     METEDOĞLU          LAZ                           MAKREAL

19. SALYANCILAR                                               LAZ                           SARP-AZLAĞA

20. ÖZVERLER        DALAMANA                       LAZ                           SARP-AZLAĞA

21. BEKARLAR                                          LAZ                           SARP-AZLAĞA

22. TANLAR             KUKULİ                   LAZ                           HOPA-MAKREAL

23. KANBERLER    KANPARA               LAZ                           HOPA-MAKREAL

24. SARILAR                       (HZ. Ömer in bir neferi Karas bey İrandan Hopaya kaçar ve yerleşir .6 çocuğu olur orada barınamaz, yarısı Makreali ve yarısı Hopa ya yerleşirler.Göktepe deki Sarı, yukarı Ayazlıdaki Sarı , aşağı Ayazlıdaki Sarı lar,aynı sülaledir.Arap kökenlidirler.Makreali den gelmişlerdir.)

25. KESKİNLER      FINDIKLI                 LAZ                           FINDIKLI-ÇATALMAĞĞHA

26. TEPELER                                                                                              RİZELİ

27. SANDALCILAR                                                                                  RİZELİ

28. GÜMÜŞLER       AHMAT                     LAZ                           HOPA-MAKREAL

29. ESKİKANLAR                                      LAZ                           HOPA-MAKREAL

30. AKBAŞLAR       MOMOLİ                                                      RİZE MERKEZ

31. YILDIZLAR       MAKİNANIN                       TÜRK                        TRABZON-KARAOSMAN

32. KALAYCILAR                                                                         RİZELİ

33. ABAZA HASAN           ÇECİLER                  LAZ                           HOPA-MAKREAL

34. ÖZDEMİRLER                                      LAZ                           FINDIKLI

35. İNEBOLULULAR                                TÜRK                        İNEBOLU

36. TAŞÇILAR                                             LAZ                           FINDIKLI

            37. POYRAZLAR                                        LAZ                           HOPA-MAKREAL

 

 

 

Akkaya, Deredibi, Hemşin, Melenağzı, Aktaş, Dereköy, Kalkın, Nazımbey, Altunçay, Dilaver, Karatavuk, Ortanca, Arabacı, Doğancılar, Kepenç, Paşalar, Balatlı, Döngelli, Kınık, Sarıyayla, Bayhanlı, Edilli, Kirazlı, Subaşı, Beyören, Esmahanım, Koçar, Tahirli, Çayağzı, Fakıllı, Koçullu, Tepeköy, Çiçekpınar, Göktepe, Küpler, Uğurlu, Dadalı, Hasançavuş, Kurugöl, Yenice, Davutağa, Kurukavak, Yeşilköy  43 köyü vardır

 

Ayazlı mah,Osmaniye mah.,Yukarı mah.,HacıYusuflar mah.,Yenimahalle,mah.,Orhangazi mah.,Cumhuriyet  mah.,Yalı mah. 8 mahallesi vardır

 

 

FADILLI  KÖYÜ                                      AYAZLI MAH. SEVİL BORU YUKARISI

GERİŞİ KEBİR  KÖYÜ                            DÖNGELLİ KÖY,SEVİL BORU ARASI

GERİŞİ SAGİR KÖYÜ                DÖNGELLİ KÖY,ŞİMDİKİ LİMAK VE DÖNGELLİ ARASI

GÜNEŞLİ    KÖYÜ                                 ÇİÇEKPINAR,-FAKILLI ARASI

HAMZAKÖY                                           DADALLI,-ÇİÇEKPINAR ARASI

CİNCİKÖY                                              DEREDİBİ,- BEYÖREN ARASI

HASANCIK KÖYÜ                                ÇİÇEKPINAR

KOÇULLU,LAZİMARK,                       AYAZLI MAH.

EMİRKÖY                                               KINIK-  KOÇAR ARASI

KIRGIZLAR                                            ARABACIKÖY-CUMAYANI

HEKİMOĞLU                                         ALTUNÇAY   AFTONU SULFA

DEĞİRMENKÖY                                    ALTUNÇAY  AFTONU SALFA

TAZEKÖY                                               SUBAŞIKÖY---AFTONU ULVA

TOPÇUKÖY                                            SUBAŞIKÖY - AFTONU ULVA

HACIKÖY                                                SUBAŞIKÖY -   AFTONU ULVA

YUKARIKÖY                                          SUBAŞIKÖY -AFTONU ULVA

DAĞKÖY                                                 SUBAŞIKÖY   AFTONU ULVA

GÖKÇE ELİ                            AYAZLI,DOĞANCILAR ARASI( TEK İŞL.) ŞANTİYESİ

KIRAN                                                     UĞURLU,ESMEHANIM ARASI

DÜZCEKÖY                                           HASANÇAVUŞ ,KALKIN ARASI

ERENLER                                               NAZIMBEY,HASANÇAVUŞ ARASI

SARAYKÖY                                           NAZIMBEY,UĞURLU ARASI

 

Buköylerden,Gerişikagir,Gerişisagir,Hamzaköy,Gökçeeli,Koçulu,Cinciköy,Hasancık,Güneşli,Fadıllı köylerini 1620 yıllarında Akkazak korsanları tarafından yok edilmişlerdir.Akkazak korsanları gemilerle gelip bu köyleri yok etmişlerdir 1632 yılında Osmanlı bu korsanları Karadeniz’den kovmuşlardır.Bu 9 köy yerine yeni köyler kurulmuştur.Akkazak korsanları ayrıca şimdiki foto Oktay ile Armutçuağzı arasında bu korsanlardan korunmak için 2 mt.genişliğinde,3 mt. Yüksekliğinde sur yapmışlardır,bu sur Bizanslılar zamanında yıktırılmıştır.

Sarayköy,Erenler,Düzceköy,Kıran,Dağköy,Topçuköy,Tazeköy bu köyleride Cenevizliler tarafından yok edilmiştir buralara kendi köylerini kurmuşlardır

 

 

 

 

 

 

 

AKKAYA -  ARABACI -  DADALI - EFTUNİ  - FAKILLI  - KARKIN  - KIRAMCA KİLİSE  - KERAMEDDİN -  HACI YUSUFLAR  - KABAKÇILAR -  YUKARI MAHALLE  KOÇKÖY - AŞAĞI MAHALLE - TAHİRLİ -  KABAKLI DIR

 

 

Akçakoca Kaymakamlığı	Sivil Savunma Müdürlüğü	Fisko Müdürlüğü
Askerlik Şube Başkanlığı	Mal Müdürlüğü	Huzurevi Müdürlüğü
Akçakoca Belediye Başkanlığı	Vergi Dairesi Müdürlüğü	Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı
D.Ü.Yük.Ok.Müdürlüğü	Milli Eğitim Müdürlüğü	Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanlığı
Adliye	Sağlık Grup Başkanlığı	Şoförler ve Otomobilciler Odası Başkanlığı
Emniyet Müdürlüğü	P.T.T. Müdürlüğü	Akçakoca Eğitim ve Kalkınma Vakfı
Jandarma	Tarım İlçe Müdürlüğü	KÖYLERİMİZ
Akçakoca Müftülüğü	Orman İşletme Müdürlüğü
Tapu Sicil Müdürlüğü	SEDAŞ İşletme Başmühendisliği
Gençlik ve Spor İlçe Müdürlüğü	Halk Kütüphanesi Müdürlüğü
Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü	Turizm Danışma Müdürlüğü
D.T.S. Denetmenliği	T.C. Ziraat Bankası Müdürlüğü
Nüfus Müdürlüğü	T. Halk Bankası Müdürlüğü
Özel İdare Müdürlüğü	T. İş Bankası Müdürlüğü

 

 

 

1- AHMET ZÜHTÜ EFENDİ                                     1889

2- İBRAHİM BEY                                                       1895

3- MUSTAFA EFENDİ                                               1897

4- MEHMET KIZILTAN                                            1900-1914

5- HAMDİ EFENDİ                                                    1907-1910

6- MEHMET YAREN                                                 1910-1911

7- MEHMET HÜSNÜ TÜZE                                     1911-1912

8- AHMET TERZİBAŞOĞLU                                   1914-1916

9- MEHMET HÜSNÜ TERZİOĞLU                         1916-1920

10-MEHMET LÜTFÜ GÖREN                                 1925-1926

11-SADULLAH TERZİOĞLU                                1926-1927

12-AHMET AŞÇIOĞLU-1927                                1938-1940-1948-1950*1955-1956

16-VASIF PEKER                                                    1946-1948

17-MUSTAFA UĞUR                                              1950-1952

18-VASIF PEKER                                                    1952-1955

19-ORHAN MADENCİ                                           1956-1957

20-AYDIN TERZİBAŞOĞLU                                1957-1958

21-ALİ HASAN GÜR(VEKİL) AS.ŞB.BAŞ.         1960-1961

22-MEHMET FINDIKOĞLU(VEKİL) KAYMAKAM-1961-1963

23-MEHMET AKIN                                                1963-1973

24-AHMET ÖZBAKIR                                           1973-1977

25-HÜSEYİN YANMAZ                                        1977-1980-1987-1994

26-EKREM KUDOĞLU(AST.SB.) VEKİL           1981-1982

27-HÜSNÜ GONCA (ÖĞRT.) VEKİL                  1982-1984

28-MEHMET GÜNDÜZ                                         1984-1989

29-EROL SOLAK                                                   1994-2002

30-GİROL KİBAR(VEKİL)                                    2002-2004

31-NAZMİ ÇİLOĞLU                                            2004-2009

32-FİKRET ALBAYRAK                                       2009-

 

 

 

 

1-ALİ OKAY                                                             1934

2-NECDET BAŞAT                                                  1942

3-DOĞAN ULUERGÜVEN                                     1944

4-FUAT AKNA                                                         1945

5-CABBAR DEMİRKALE                                      1946

6-HASİP AKSOY                                                     1946

7-FUAT ÜST                                                            1947

8-DÜNDAR ŞEFİK SOYER                                    1949

9-TEFİK KURMA                                                    1950

10-HÜSEYİN RAGIP UĞURAL                             1951

11-CAHİT SONBAY                                                1953

12-TAHSİN AKSOYOĞLU                                     1953

13-SAMİM GÖKYAR                                              1957

14-HASAN GÜR                                                      1960

15-SAMİM GÖKYAR                                             1960

16-AHMET ŞENŞOY                                              1960

17-MEHMET FINDIKOĞLU                                  1961

18-FAHRİ YÜCEL                                                   1964

19-KAZIM ZÜLFÜKAR                                          1966

20-NURETTİN TURAN                                          1966

21-BAKİ UÇMAN                                                   1966

22-HÜSEYİN IRMAK                                             1967

23-TARIK KIRAÇ                                                   1967

24-CEMAL BARUTÇU                                          1967

25-SABAHATTİN EREN                                       1968

26-KAMER DİRİBAŞ                                             1969

27-AVNİ KIZILASLAN                                       1970

28-MUZAFFER KURTULMUŞOĞLU                1972

29-M.EBRAR BERK                                            1972

30-MUZAFFER KURTULMUŞOĞLU               1972

31-ALTAN TUNA                                                1972

32-HÜSEYİN SOYAR                                          1976

33-YÜZ. FİKRET TİMUR                                    1976

34-CEZMİ GÖÇER                                               1977

35-KUTLUAY ÖKTEM                                       1978

36-METİN ALP                                                     1979

37-ABDÜLKADİR BAKAN                                1980

38-SITKI ASLAN -                                              1981

39-RECEP YAZICIOĞLU                                   1983

40-İSMAİL EROĞLU                                          1984

41-MURAT HAMZAOĞLU                                1984

42-AHMET ERTAN YÜCEL                              1989

43-HASAN ŞENSES                                            1993

44-ŞEFİK AYDIN  -                                            1997

45-VASİP ŞAHİN                                                1999

46- ALİ USLANMAZ                                          2002

47-SAVAŞ TUNCER                                           2005

48- MEHMET ÜNAL                                           2009

 

 

İLÇE                                     ÖLÜ                                    YARALI

 

MERKEZ                              118                                          813

GÖLYAKA                           105                                        1250

CUMAYERİ                           30                                              7  

ÇİLİMLİ                                 54                                              8

GÜMÜŞOVA                       124                                            65

AKÇAKOCA                           0                                            14

YIĞILCA                                 0                                              0

KAYNAŞLI                            O                                              0

TOPLAM                             270                                         1157

 

 

 

İLÇE                                ÖLÜ                                       YARALI

 

MERKEZ                           463                                            1849

GÖLYAKA                           1                                                 67

CUMAYERİ                         0                                                 22

GÜMÜŞOVA                       4                                                 34

ÇİLİMLİ                               0                                                 25

AKÇAKOCA                       2                                                 96

YIĞILCA                             0                                                 42

KAYNAŞLI                     316                                               544

TOPLAM                         782                                             2678

                   

 

 

 

 

AMÇZİSE                                            YUKARIKULEDİBİ

AZLAĞA-ABUİSLAH                        ESENKIYI

ANCOROĞH                                       ALİMİSLAH

ANÇZİĞHORİ                                     PINARLAR

ARDALA                                             EŞMEKAYA

BUÇA                                                   GÜVERCİNLİK

ZALONA                                              KOYUNCULAR

MAİSKİOPUTE                                   DEREİÇİ

MAKRİALİ                                          KEMALPAŞA

MĞHİGİ                                               BAŞKÖY

PAHÇOLİ                                             YEŞİLKÖY

PERONİTİ                                            ÇAMLI

JURPİCİ                                                YOLDERE

SUMCUMA                                          ÜÇKARDEŞ

ŞANA                                                    KAYA

ÇZKARİSTİ                                         SUBAŞI

ÇZANCAĞHUMA                              ÇAMURLU

GHİĞOBAZOBA                                BÜYÜKBAŞI

 

 

 

 

JURĞHİNCİ                                           ÇİFTEKÖPRÜ

SAĞHANDRO                                       FINDIKLI

ÇĞHALA                                                DÜZKÖY

 

 

 

KAPİSTONA                                           KALE MAH.

ÇZARMATİ                                             CUMHURİYET MAH.

BAĞHTA                                                 KİREÇLİ

GİDREVA                                                DEREÜSTÜ

DURMADİ                                               ULAŞ

KAMPARNA                                            DİKYAMAÇ

KOPTONE                                                GÜRGENLİK

KORDELİTİ                                              KONAKLI

LOMA                                                       YOLGEÇEN

NOBAĞLENİ                                              YILDIZLI

YAKOVİTİ                                                  KAVAK

OTALAĞHE                                                SIRTOBA

PHAPHİLATİ                                              ARILI

JİLEN KAPSTONA                                     GÜNGÖREN

JİLEN KUTUNİTI                                       TEPEYURT

JİLEN NAPŞİTİ                                           Y.ŞAHİNLER

JİLEN POTOCURİ                                      SOĞUCAK

PİLARGETİ                                                 BOYUNCUK

KUÇZUBETİ                                               ULUKENT VE BALIKLI

3ALEN KUTUİTİ                                        KÜCÜK KÖY

3ALEN NAPŞİTİ                                         ŞEN KÖY

3ALEN POTOCURİ                                    AŞAĞI ŞAHİNLER

ÇZUKALVATİ                                             DÜLGERLİ

GYAZENİ                                                     KESTANEALAN

                                                                        KEMERKÖY

 

 

 

ABUSUFLA                                                  AKSU MAH.

GESİYA                                                         TATLI SU

VİZÇEROĞA                                                MERKEZ MAH.

ÇATALMAÇĞHA                                        LİMAN

KURTUME.GORİ                                         ILICA MAH.

MANASTİRİ.GAVRA                                 HÜRRİYET MAH.

MEKİSKİRİ                                                  SAHİL

PAÇVA.KALO MÇKADU                          YENİ MAH.

ABUULYA                                                    ÇAĞLAYAN

GURUPİTİ                                                     YENİKÖY

MZUĞU                                                         SULAK

SUMLU                                                          SÜMER

TREVENDİ                                                   DERBENT

PİÇHMĞHALSUFLA                                  ANILI

PİÇHMĞHALANULYA                              GÜRSU

ĞAYNA                                                         ILHAMURLU

ÇUKULİTI.ABAXEMŞİNİ                         PEYNİRCİLER

ÇZATİ                                                            SAAT

CZUPE                                                           BEYDERE

ÇANAPETİ                                                    MEYVALI

ÇZURCZAVA                                               ÇINARLI

                                                                                                       

RİZE: ARDEŞEN( ARTAŞENİ) İLÇESİNE BAĞLI KÖYLERİN LAZCA VE TÜRKÇE İSİMLERİ

METİSTİ                                                           BARIŞ MAH.

NOĞA                                                               MERKEZ MAH        

OĞHORDULE                                                 YAYLA

STATİ                                                               CAMİİ

AĞENİ                                                              BEYAZ KAYA

BAKOZİ                                                           YAMAÇ DERE

DUTĞHE                                                          TUNCA

PUTRA                                                             BAHAR MAH

KVANÇARERİ                                               ELMALIK

ÇZİÇZAVETİ                                                  ŞENTEPE

CİBİSTASİ                                                       KAVAKLIDERE

FURTUNO                                                       DÜZ HH.

AĞVANİ                                                          SESLİ KAYA

GHOKOVATİ                                                  ESENTEPE

CELAİSKURİ                                                  KİRAZLIK

TİMİSVATİ                                                      KÖPRÜKÖY

TOLİKÇETİ                                                     DUYGULU

MEĞENETİ                                                      ŞENYURT

MUTAFİ                                                           GÜNDOĞAN

NOĞOCENİ                                                     MAMGANEZ

YANİVATİ                                                      BAYIRCIK

OMCORE                                                         GÜNEY

PALİVATİ                                                        SİNAN

SİFATİ                                                              PİRİÇLİK

PİLEGEVATİ                                                   AKKAYA

GERA                                                               IŞIKLI

ŞANGULİ                                                        DOĞANAY

GLANENİ.ZĞEMİ                                          AŞAĞI DURAK

ÇUMAİDA                                                       ESKİ ARMUTLUK

GHOCİBADİ                                                   AKDERE

CİLENİ.ZĞEMİ                                               YUKARI DURAK

 

 

 

 

 

DUDUVATİ                                                     GÜZELYALI MAH.

TUDENİ BULI                                                 KİRAZLIK

KUKULATİ.LAROZİ                                     İKİZTEPE

NOĞA                                                               MERKEZ

NOADİĞHA                                                    CUMHURİYET MAH.

KVAKÇE                                                         BEYAZ TAŞ MAH.

ŞİLERİTİ                                                          SOĞUKSU MAH.

ÇİNİ BULEPE                                                 ZAFER

AVRAMİTİ                                                      GÜNEY

ARANAŞİ                                                         DARILI

APSO                                                                 SUÇATI

AÇAPA                                                              BUCAK

BOĞİNA                                                             ŞENDERE

DADİVATİ                                                        HANDAĞI

KUĞUHUMA:ESKİ TRABZONİ                           HAMİDİYE

VENEĞİ                                                                    ÖRNEK

ZANAHATİ                                                              DERİNSU

ZELEĞİ                                                                     BALIKÇI

TORDOVATİ                                                            SİVRİKAELE

ÇZTATİ                                                                     AKTEPE

KOSKOVATİ                                                            HİSARLI

KOSTANİVATİ                                                        DERNEK

KUZİKA                                                                    ELMALIK

LANĞO                                                                      YÜCEHİSAR

MAMAÇİVATİ                                                         IRMAK  

MELESKURİ                                                            ORTAYOL          

MELYATİ                                                                  MERDİVENLİ

MELMENATİ                                                            AKBUCAK

NOĞHLAMSU                                                          HASKÖY

PAPATİ                                                                      PAPATYA

PAPLATİ                                                                   SESSİZDERE

SAPU                                                                          OCAK

SİTORİ                                                                       KAYANTAŞ

SKEFENİVATİ                                                          SİVRİTEPE

SULETİ                                                                      DAĞDİBİ

SURMANİTİ                                                              KUZAYCA

TALVATİ                                                                  TÜTÜNCÜLER

ĞULİVATİ                                                                 ŞENTEPE

ĞHUKİTA                                                                  DEREBAŞI

ĞHAKU                                                                      ŞEHİTLİK

ĞHAMKURİ                                                               ALÇILI

ĞHAÇAPHİTİ                                                             SUBAŞI

ĞHORTİ                                                                      KOCAKÖPRÜ

ĞHUNARİ                                                                   AKTAŞ

CABATİ                                                                       SULAK

CİCİBATİ                                                                     AKMESCİT

MESEMİTİ                                                                   TOPLUCA

ÇİNGİTİ                                                                        UĞRAK

XUDİŞA                                                                        KESİK KÖPRÜ

 

 

 

 

 

 

ABİÇXO                                                           KÖPRÜBAŞI

MEKAESKİRİTİ                                              DİKKAYA

MZANU                                                            TOPLUCA

KOMİLO                                                           MURATKÖY

ĞVANDİ                                                           ÇAYIRDÜZÜ

 

 

Küreselleşme ve Yeni Dünya Düzeni dayatmasında kendini gösteren etnik kimlik tartışmasından soyut bir süreç işleterek ‘Lazların tarihi’ne geçmezden önce, özellikle “Tarih”in tanımlanması ve belirlenmesi konusuna kısaca değinmek gerektiğini düşündüm: “Tarih geçmişe ilişkin, olayları yer ve zaman göstererek ve sebep-sonuç(determinist) ilişkisine bağlı kalarak; insanları etkileyen olayları anlatan, inceleyen bilim dalı… İnsan kayıtlarına ve yazılı - sözlü kaynaklara dayanır. Akademik olmayan ‘Sözlü kaynakları  Tarihçiler pek güvenilir bulmadıkları için; birincil kaynak olarak kullanmaya yanaşmazlar. Fakat yine de bilginin gerçek kaynağına ulaşmak için bu yöntemden faydalanırlar. Sözlü kaynaklar, sözlü tarih adı verilen alt disipline temel oluşturur. Her olayın sebepleri ve sonuçları vardır ve tarihteki olaylar bir zincirin halkaları gibidir.Tarihteki bir durum, bir önceki durumun sonuçları arasında ve bir sonrakinin sebepleri arasındadır. Sebep-sonuç ilişkisinin, tarihin tanımlanmasında büyük bir yeri vardır. Önceki olayı bilmezsek, sonraki olayı kavrayamaz ve olay-olgu bütünselliği içinde tarihi gerçekleri yakalayamayız.
Olay:  İnsanları ilgilendiren sosyal, ekonomik, kültürel, dini ve benzeri  alanlarda meydana gelen oluşumlardır.
Olgu:  Oluşum süreci içinde ya da başka bir şeyin belirtisi olarak gözlemlenmiş olaylardan ibarettir.  Osmanlı’nın Doğu kara denizi fethetmesi olaydır. Doğu Karadenizi İslamlaştırması ve Türkleştirmesi olgu'dur.”

 1810'larda Laz nüfusu 600 bini aşkın bir nüfusa sahipti. XVII.yüzyılda tarihçilerin saptamalarına göre; Lazistan sancağında sadace 100 aile Ermeni varken, Trabzon sancağına bağlı illerden; Trabzon’da 20555, Samsun’da 22000, Gümüşhane’de 900 ve toplam 43500 ermeni orta ve Doğu Karadenizde yaşamaktaydı. Lazistan, Trabzon ve çevresine oranla böylesi daha  homogen bir yapıya sahipken, Laz nüfusu nasıl saptanamaz?! 

 

 

 

M.Ö.12.Yüzyılda Kafkasya’daki Kolheti ve Ergisi toplumunun Kuban kültürü Adige -  Abhaz halkının kültürüdür.Kolhetı kültürü  Mergel Laz halkın kültürüdür. Gürcülerde de vardır. Lazlar Gürcü kökenli bir halk gurubudur.Lazların soyu Lezgi lerden gelmektedir.Lazların ilk soyu TAO kabilelerinden Vizigat ve Peçenek kökenlerinden gelmektedir. Lazlar Torgana’nın 8 oğlundan yaş sırasına göre 6. oğludur.Egerost’ten türemiş bir topluluktur. Türkler ise Nuh’un 3 oğlundan biri olan YAFES soyundandır.Türklerden başka Fransa’daki SAVOİLER , HIRVATLARIN , FİNLERİN , AUVERGE , BAVYERALILAR ‘da bu ırktan olduğu anlaşılmaktadır.Lazlar M.Ö. 8.yüzyılda Doğu Karadeniz kıyılarına hükmetmiş devletin adı Kolheti krallığıdır.Lazlar 6. yüzyılda Çoruh nehri kıyısına yerleşirler.Megreller Rion Vadisine yerleşirler.Bu iki kardeşi ayıran bu günkü Guria sırtlarından geçmekte idi. Megrel kardeşler büyük krallık kurup Laz kardeşlerini geçerler.Bu krallık da Kolheti krallığıdır. Trabzon’a kadar uzanırdı ama Roma İmparatorluğu buraya yerleşince Kolheti krallığı biter , bu arada Romalılar Lazlara özgürlük tanıdılar ve kendi himayeleri altına aldılar.Bu krallığa da Lazika Krallığı dendi.Lazika’ların başkenti Arkeopolisti , Lazika krallığı monarşi yapı içinde değildi.Seçimle iş başına gelinilirdi. Romalılar tarafından onay verilirdi. Lazika kralı ne vergi ne asker verirdi. Romalılara karşı bir tek görevleri vardı oda sınır bekçiliği idi. Romalılara saldıracak kavimlere karşı korumaktı ama bu arada İran presleri Roma’ya saldırıyorlardı , Lazlar çok zayiat veriyordu.Roma ve Lazlar  presleri mağlup ettiler bir antlaşma yaparlar, Lazika Romalılara tekrar geri verilir , İberyayı da preslere bırakılıyordu,daha sonra İranlılar İberya krallığını yok edip ,Gürcüstan’ı topraklarına katarlar , bu arada Romalılar boş durmazlardı ,  Lazika krallığını ellerine geçirmek için çok baskılar uygularlar , Roma , Pres , İberya arasında kalan Lazlar yine çok zayiat vermiş ayrıca bunlar tarafından kullanılmışlardır.Lazlar Hıristiyan ,İranlılar putperest Mazdeistir ler , Lazika kralı Gubaz , Roma Kralı Yohanne tarafından alçakça kahpece silahsız bir şekilde kılıçla doğrar öldürür ve Lazika Krallığı çok şey kaybeder.Gubaz’ın yerini alan ayeti İranlılarla birleşelim der.Bir başka kahraman olan Dartoze’ye  Roma’yı şikayete  İstanbul’a giderler.Yohanne ve Rustikeyi Roma hükümetine şikayet ederler.Roma hükümet ide bunları Arkoepoliste halkın önünde infaz ederler.Romalılar Gubar’ın yerine kardeşi Tsate’yi kral yaparlar bundan sonra Romalılar Lazikayı küçük küçük beyliklere bölerler.Yine bu arada 7.  yüzyılda Araplar Mergellere saldırır , Gürcüleri Müslüman yapmak için ayrıca Lazika’ya da saldırırlar Lazika ile Araplar arasında büyük savaşlar yaşanır.Bunu fırsat bilen Romalılar Abhazya kavimlerini Lazikaların olduğu yerlere kale ve surların içine yerleştirirler.Lazika krallığı bunların altında ezilerek en sonunda dağılırlar artık ergisi Lazika yerine Abazya kavimleri oturtturulur.Bizanslılar Lazikayı ikiye böler , Lazikanın bir bölümü Viçe , Hopa , Gonia bir kısmı Trabzon’a dayanır.İşte bu sırada Gürcü kraliçesi Tamara iktidara geçer.1204 yılında Lazika Trabzon liman , Samsun , Sinop , Giresun , Kotiora , Ordu Amasra , Ereklia , Ereğli , tüm Pontus’u kısa zamanda ele geçirir.Lazların savaşı 1453’te Osmanlı’nın İstanbul’u ele geçirmesi ile son bulur.Lazlar , yıllarca Romalıların Hıristiyanlaştırma politikasından bıkmıştı ki , bu sırada Osmanlılar Gürcü’lere ait her şeyi yok ettiler.Gonio civarına Kürtler , Avşarlar , Hemşinliler , Ermeni müslüman halkını buralara yerleştirdiler.Rize Mepuriye Müslümanlılaştırılmış Rumlar yerleştirildiler.Lazlar Anadolu’nun uzak yerlerine sürüldüler.Lazların vilayeti artık Trabzon’dur .850.000  kadar çeşitli etnik guruplar yaşamaktadırlar.Burada Yunan’lı diye nitelendirilen insanlar Yunan’lı değildir.Eski Hıristiyan Lazlardır .Lazistan 5 ayrı bölgeye ayrılmıştır.Hopa , Gonia , Arhavi , Pazar Hemşin’dir.Lazlar , 1810 yılında 600.000  kişi , 1450 de 400.000  kişi göçe zorlanarak uzaklaştırılmışlardır.Kalan 200.000  kişide halen aynı yerde yaşamaktadırlar.1822 - 1829 Osmanlı Rus harbinde Kırım savaşında Lazlar çok kan kaybettiler.Bu arada veba , sıtma hastalığı da büyük zayiat yapmıştır.En son 1876 ‘da Rusya Osmanlıya savaş açar.Osmanlı yenilir , Kars , Ardahan , Artvin , Batum gibi yerler Ruslara kalır.1877 – 1878’de Doğu Karadeniz’de büyük göç yaşanır.Bursa , Yalova , Karamürsel , İzmit , Adapazarı , Sapanca Bolu  Düzce , Akçakoca , Amasra , Zonguldak’a yerleşirler.Halen bu kültürü devam ettiriyorlardır.Birinci Dünya Savaşı 1914’te başlamış , 4 yıl 3 ay 10 gün sürmüştür. Osmanlı ,  10 ordusu ile 4 cephede savaşır.Galıçya , Filistin , Irak , Suriye Kafkas cepheleridir. Kafkas cephesi zor savaştır.Cephedeki paşalar Hafız Hakkı Ahmet İzzet , Enver Paşa  , Kemal Paşa , Fevzi Paşa’dır.8 milyon kişi ölmüştür.18 milyon kişi yaralanmıştır.7 milyon kişi de esir düşmüştür. Osmanlı bu savaşa 29 milyon kişi ile katılmıştır.Bu savaşta 400 bin kişi ölür , 600 bin kişi yaralanır. 300 bin kişi esir düşer.Harcanan para  1 milyar 500 milyondur. Osmanlı çok büyük kayıp vermiştir.Asker ve sivil 25 bin kişi ölmüştür.Hatta Allahu Ekber dağlarında 80 bin kişilik askerden  yüzde doksanı donarak ölür.Moskova antlaşması ile Kars , Ardahan , Artvin milli sınırlar içerisine girer.Batum 1920’ye kadar İngiliz işgalinde kalmış daha sonra  da  Gürcistan yönetimine girmiştir. Batum - Sarp sınır olur. Batum’da ki Lazları Gücüler sürgüne gönderirler.Batum’da Laz kalmaz.1810 yılında laz nüfusu 600 bin civarındadır , 1877 harbinde 241 aile Anadolu’ya  göç etmiştir. Günümüzde Acaristan’ın Batum , Abhazya’nın çeşitli bölgelerinde , Romanya’nın Lazu kasabasında , Yunanistan’ın kuzey bölgesinde , İspanyanın Bask bölgesinde , Özbekistan , Kırgızistan , Türkmenistan , Ukrayna’nın bir kısmında , Anadolu’da halen Lazların var olduğu anlaşılmaktadır.Anadolu’da 1 milyon kişi Laz vardır. 250 bini halen Lazca konuşmaktadır.Gürcistan’da 1 milyon kişi Laz var ,1938’de  Lazların bütün faaliyetlerine son verilerek nüfus kayıtlarına  Gürcü diye geçilir.Geçmeyenler topluca Kazakistan’a gönderilir.

“M.S. 1.yüzyıldan itibaren Kolh yerine Laz olarak adlandırılan Lazlar (=Megreller), önce Pontus Kırallığı’na ve  daha sonra da Roma İmparatorluğu’na  karşı bağımsızlık savaşı başlattılar. 69-79 yıllarında, Lazlar’ın başında bulunan Anicetus²⁶, halkını Romalılar’a karşı ayaklandırdı. Romalılar, stratejik bir bölge olan Lazika’yı bırakmak istemiyorlardı. Ancak Lazların özgürlük mücadelesi karşısında Lazika’yı terk etmek zorunda kaldılar. Lazika Kırallığı giderek güçlendi ve bugün Batı Gürcistan olarak bilinen bölgede hakim oldu.Lazika’nın güçlenmesi, Laz akınlarının Çoruh’u aşarak Güneydoğu Karadeniz  Bölgesi’ne yönelmesi ve Lazlar’ın bu bölgeye kitlesel göçleri, Pontus Kıralı 2.Polemon’u tedirgin etti. 2.Polemon, krallığını Lazlardan koruyabilmek için, hükümetini Romalılar’a teslim etti. Kırallığı, Roma’nın bir eyaleti haline geldi. Bu eyalete Pontus Polemonyakos²⁷ adı verildi. Trabzon’un doğusundan Çoruh yatağına kadar olan bölge de Lazlar’ın yoğun olarak yaşadığı bölge haline gelmesine rağmen Lazika Krallığı’nın yönetimi dışında kaldı.”

(Dil Tarih Kültür ve Gelenekleriyle Lazlar, s.16, Ali İhsan, Aksamaz) Bizans’ın Lazika’yı etkisizleştirme ve bölme süreci

                                                                                               

 

56. “... Batum çevresinde oturan Lazlar’dan göç edenler İzmit Sancağı dahilinde yerleştirilmişlerdir (ki toplam 24 aile Laz... )” 1887-88 yıllarına ait “Muhacirin Arazi Defterleri”  (İ.Ü. Küt. TY, 9126b ve 9129/b)... 1899’da 100 nüfus daha gelmiştir (Yıl. Ar. S.R.M. 2470’de). Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler, Nart Yayıncılık, istanbul, 1993.

 

 

 

“Lazların Müslümanlıkla tanışması, Osmanlı İmparatorluğu’nun yöreyi etki altına almasından sonra, 1461 yılından başlamak üzere olmuştur⁸. Lazların zorla Müslümanlaştırıldıkları şeklinde birtakım iddialar varsa da, bu iddialar⁹ Osmanlı İmparatorluğu’nun bölge dengelerine özen gösteren yaklaşımlarıyla çelişir gözükmektedir.Lazların Müslümanlığı kabul etmeleri, bu yörenin fethedilmesinden çok sonraki  bir zaman dilimine rastlar¹⁰. Lazların Müslüman olmalarında, Hıristiyanlara konulan, her geçen gün daha az ailenin ödeyebileceği başlık vergisi önemli bir rol oynamıştır¹¹.1523 tarihli Tapu Tahrir-387.defterin 734-743. sayfalarına dayanarak, bu konuda bilgi veren Mehmet Bilgin, Rize, Atina (=Pazar) ve Arhavi kazalarına ait nüfus verilerinde, Rize kazasına bağlı 6.467’si Hıristiyan, 561’i Müslüman olmak üzere toplam 7.028 hane; Atina Kazası’na bağlı yerlerde 3.096’sı Hıristiyan, 584’ü Müslüman olmak üzere 3.680 hane olduğunu; Arhavi kazasına bağlı Fındıklı’dan Çoruh nehri ağzına kadar olan bölgede 2.659’u Hıristiyan, 310’u Müslüman olmak üzere toplam 2.969 hane bulunduğunu yazmaktadır¹².Dolayısıyla bu rakamlar, 1523 yılında Rize kazasına bağlı yerlerde nüfusun yüzde 92’sinin Hıristiyan, yüzde 8’inin Müslüman, Atina kazasına bağlı yerlerde yüzde 84’ünün Hıristiyan, yüzde 16’sının Müslüman; Arhavi kazasına bağlı yerlerde yüzde 89,5’ Hıristiyan, yüzde 10,5 Müslüman bulunduğunu göstermektedir¹³.1923’te imzalanan Lozan Anlaşması ile bölgedeki Hıristiyan Rumlar’ın Yunanistan’a gönderilmesi olayı da,  bu bölgedeki zorla Müslümanlaştırma iddialarıyla çelişmektedir.İddia edildiği gibi, sistemli bir Müslümanlaştırma olsaydı, 1923’e kadar bu bölgede Hıristiyan nüfusun varlığı söz konusu olamayacaktı¹⁴. Ayrıca, Ortodoks Hıristiyan olan Lazlar’ın, İstanbul Fener Partikliği’nin, 15.yüzyıldaki politikalarına hizmet etmemeleri, çelişkilerinin bulunması, Osmanlı yönetiminin, bu bölgeyi ele geçirdikten çok sonraları bile göz ardı edemeyeceği bir realiteydi.Bugün tamamı Müslüman olan Lazlar içinden, Türkiye’nin hemen her yöresinden şeyh, şıh çıkmış olmasına rağmen, “bu tür din adamları” çıkmamıştır. Bunun en önemli nedeni, Müslümanlığı yakın bir zaman diliminde kabul etmiş olmalarıdır. Yörenin dağlık, engebeli ve bireyciliğe dayalı doğasının da bu konuda önemli bir faktör olduğu söylenebilir.Lazlar az rastlanabilen bir dini hoşgörüye sahiptir. İslam Ansiklopedisi’nin iddia ettiği gibi, Lazların fanatik Müslümanlığından bahsetmek mümkün değildir¹⁵.”

.(Dil Tarih Kültür ve Gelenekleriyle Lazlar, S.72, Ali İhsan Aksamaz

Lazların tarihi incelendiğinde, bir zamanlar krallıkla yönetilen bu toplumun kökünün taa KOLHETİ’lere kadar uzandığını görürüz. Milattan öncesine dayanan ve son yıllara kadar kişisel çalışmaların dışında yazıya dökülmeden günümüze kadar gelmeyi başaran bu lisanın, her yerde aynen muhafaza edilebilmesi elbette ki mümkün değildi. Doğal olarak,bir dalganın sönümlenmesi gibi merkezden uzaklaşıp dış etkilere maruz kaldıkça yavaş yavaş dejenerasyon başlamış ve yer yer şiveler ortaya çıkmıştır.Bu şiveler incelendiğinde esas farklılıkların; alfabedeki harf sayısında, gelecek zaman kipinin çekiminde ve ismin hallerinde olduğu ortaya çıkar.Günümüzde, köyler arasında bile farklılıklar gösterdiğini görmekte olduğumuz bu dilin şivelerini biz yukarıda belirttiğimiz ana kriterlerden yola çıkarak, yapısal olarak iki ana grupta toplayabiliriz.

BİRİNCİ GRUP: Bu grup ikiye ayrılır.

1- HOPA-SARP Şivesi:
Bu yörelerde konuşulmakta olan Lazcada 38 ses mevcuttur. Bu grupta, gelecek zamana ait fiil çekiminde, (istemek) yardımcı fiilinden istifade edilmektedir. Ayrıca ismin halleri 8 tanedir. (Yalın hal, İ hali, K hali, S hali, Şi hali, Şa hali, Şen hali, Ten hali)

2-İÇKESİMLER:
 
Yurdumuzda 93 Harbi olarak anılan 1897 Osmanlı-Rus savaşından sonra Türkiye’ye gelerek çeşitli yörelerde yerleşenlerin konuşmakta oldukları şive,bazı kelimelerin telaffuzu dışında HOPA-SARP şivesinin aynıdır.
 
- Birinci gruba ait bütün fiil çekimleri belli kurallara göre yapılabilmektedir.
- Bu gruptaki hiçbir Lazca kelimede “H” harfi kullanılmamaktadır (KO=HO dışında). H harfi kullanılan kelimeler ya Lazca değildir veya Lazcaya yerleşmiş kelimelerdir. Bu grupta (H) harfinin yerine (X) kullanılmaktadır.

İKİNCİ GRUP:
Bu grup da ikiye ayrılır.

1- ARHAVİ-FINDIKLI Şivesi:
Bu yörelerde ismin halleri, genelde birinci grupta olduğu gibi 8 tane, alfabe ise 37 harftir. (Q sesi kullanılmamaktadır.)

2-ARDEŞEN-PAZAR Şivesi:
Yer yer ismin halleri 5e kadar düşmektedir. (K, S ve ŞEN halleri yoktur)
İkinci grupta konuşulan şivelerin hiçbirinde, (Q)harfi ile ifade edilen ses kullanılmamaktadır. 37 sesten ibaret olan bu şivede (H) harfi de sadece işaret sıfatı ve işaret zamirlerinde yer almakta olup bazı yörelerde, “G ve Z`” harfleri de kullanılmamaktadır.
- İkinci grupta yapılan fiil çekimleri, geçmiş zamanda; (DO...REN=VE....İDİ ile DO....RT`U=VE....DİR ) yardımcı kelimelerinden istifade edilerek yapılmakta olup bu kelimeler; “DOREN ve DORT`U” şeklinde bitişik olarak kullanılmaktadır.
- Bu gruptaki gelecek zamana ait fiil çekimleri de o fiilin şart kipindeki çekimine; “RE” eki ulanarak yapılmaktadır.
- Bu gruptaki kelimeler, daha yumuşak ve yuvarlak bir şekilde konuşulmaktadır. Diğer bir deyişle, daha kolay konuşulması amacıyla Lazca dilinin erozyona uğradığını söylemek mümkündür. Zira, tüm Kafkas dillerinde ve Lazca'nın da içinde bulunduğu dil ailesinden olan Megrelce ve Gürcüce'de de yer aldığı gibi birinci grupta da konuşulmakta olan “Q” sesi bu grubun tamamından düşmüş olup, “H”sesinin de sadece işaret sıfatları ve zamirlerinde yer alması, bu harfin bu şiveye sonradan girdiğini göstermektedir

 

From Artvin Ansiklopedisi

1877-1878 Osmanlı-Rus savaşında Rus askerleri

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Rumi takvime göre 1293 yılına denk geldiğinden "93 Harbi" olarak da bilinir. Padişahı II. Abdülhamit döneminde Ruslara karşı verilen bir savaştır. Hem Tuna Cephesi'nde, hem de Kafkasya Cephesi'nde savaşılan 93 Harbi, Osmanlı Devleti için büyük bir yenilgiyle sonuçlandı. Bu savaş, Osmanlı Devleti için hem büyük bir toprak kaybına neden olmuş, hem de Rus ordusunun İstanbul'un eşiğine (Yeşilköy, Bakırköy) kadar gelerek Osmanlı Devleti'nin varlığını tehdit etmesiyle sonuçlanmıştır.

 

93 Harbi'nin en önemli nedenleri arasında Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki Ortodoks vatandaşları üzerindeki etkisini arttırma amacı sayılabilir. İngiltere ve Fransa Rusların güçlenmesini istemediğinden Osmanlıların yanında olmayı tercih etmiştir.Ayrıca Osmanlı hazinesi Sultan Abdülmecit'in döneminden beri yapılan aşırı harcamalar sonucu Avrupa'ya karşı ağır bir şekilde borçlanmıştı ve bu borçları ödeyebilmek için Balkanlardaki vergiler yükseltilmişti. Bu ağır vergiler Balkan halkları arasında hoşnutsuzluk yaratmıştı. Kafkaslar'dan Ruslar tarafından göçe zorlanan Çerkez, Abhaz gibi Müslüman gruplar Balkanlar'da yerleştirilmiş; bu göçmenlerle Balkanlar'da yaşayan Hıristiyanlar arasında büyük bir düşmanlık ortaya çıkmıştı. Nisan 1876 yılında ortaya çıkan Bulgar isyanları bu Müslüman göçmenlerin yardımıyla bastırıldı ama isyanların bastırılması sırasında ölen Bulgarlar için Avrupa'da büyük bir sempati oluştu. İsyanlar sırasında ölen Müslümanların sayısını hiçe sayan Avrupa basını Osmanlı Devleti'ne karşı çok olumsuz bir hava oluşturdu. Osmanlı Devleti'ni Bulgarlar, Sırplar ve Romenlere daha geniş bir özerklik vermeye zorlamak için İstanbul'da bir konferans toplandı.Tersane Konferansı adı verilen bu konferansın kararlarını yumuşatmak için tahta yeni çıkmış olan II. Abdülhamit konferansın toplandığı 23 Aralık 1876 günü alelacele I. Meşrutiyet'i ilan ettiyse de, konferans Osmanlı Devleti'ne karşı çok ağır kararlarla sonuçlandı. Bu kararların Osmanlı Devleti'nce reddedilmesi üzerine Rusya, Paris Antlaşması'nın (1856) Karadeniz'de tersane ve savaş gemisi bulundurulmayacağına ilişkin hükümlerini tanımadığını bildirdi. Ardından da Ortodoks uyruklarına söz konusu antlaşmadaki hükümleri uygulaması için Osmanlı Devleti'ne baskıda bulunmaya başladı. Bu sırada İngiltere, Rusya'nın Osmanlılara savaş ilan etmesini önlemek amacıyla Londra Konferansı'nın toplanmasına önayak oldu. Ama Osmanlılar konferansta hazırlanan protokolü içişlerine müdahale sayarak reddettiler. Ülkedeki Panslavist akımların etkisiyle protokolün reddini bir savaş nedeni sayacağını önceden bildirmiş olan Rusya 24 Nisan 1877'de Eflak ve Buğdan’a girerek Osmanlılara savaş açtı. Osmanlılar, Kafkasya ve Tuna olmak üzere iki cephede, kendilerinden üstün durumdaki Rus ordusuna karşı zorlu bir savunma savaşı vermek zorunda kaldılar.

Ahmet Muhtar Paşa

Kafkasya cephesinde Ahmet Muhtar Paşa komutasındaki Osmanlı birlikleri, General Mihail Tarieloviç Loris-Melikov komutasındaki Ruslara karşı uzun süre direndi. Nisan-Mayıs 1877'de Doğubeyazıt ve Ardahan Ruslarca işgal edildi. Ama Halyaz ve Zivin'de Rus orduları yenilgiye uğradı. Gedikler (25 Ağustos) ve Yahniler (4 Ekim) çarpışmaları Osmanlıların zaferiyle sonuçlandı. Rusların 15 Ekim'deki Alacadağ Çarpışması'nda kazandığı zaferle Kafkas cephesindeki Osmanlı kuvvetleri çözülmeye başladı. Kasım 1877'de Kars'ı ele geçiren Rus Orduları, Erzurum'a yöneldi. Ahmet Muhtar Paşa, Kars-Erzurum arasında kurduğu savunma hattında kış koşullarını iyi değerlendirerek üstün bir savunma savaşı verdi. Nene Hatun ve diğer Erzurumlu vatandaşların Aziziye tabyasında büyük bir cesaretle yaptıkları savunma 93 Harbi'nin unutulmayan anlarını oluşturdu. Erzurum Rusların eline geçti. Savaşın bitmesinden sonra Rus ordusu Erzurum'dan geri çekildi ama Kars ve Ardahan Berlin Antlaşması'yla Rusya'ya bırakıldı. Bu şehirler Brest-Litovsk Antlaşması'na kadar Rusya'nın elinde kaldı.

 

 

 

Gazi Osman Paşa

Tuna Cephesinde ise Çırpanlı Abdülkerim Nadir Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri, Rusçuk, Silistre, Şumnu ve Varna arasında bulunan Doğu Tuna Ordusu, Vidin'de üslenen Batı Tuna Ordusu ve ikisinin arasında yer alan Balkan Ordusu olmak üzere üç ordudan oluşuyordu. Tuna Cephesi savaşları Rusların 21 Haziran 1877'de saldırıya geçmesiyle başladı. Tırnova ve Niğbolu'yu alan İosip Gurko komutasındaki Rus birlikleri 19 Temmuz'da stratejik açıdan büyük önemi olan Şıpka Geçidini ele geçirdiler. Süleyman Hüsnü Paşa komutasındaki Osmanlı birlikleri Şıpka Geçidi'ni geri almak için çarpışırken Grandük Nikolay Nikolayeviç komutasındaki Rus birlikleri, Osmanlı ordusunu Plevne'de abluka altına aldılar. Gazi Osman Paşa'nın 145 gün boyunca cesaretle sürdürdüğü Plevne Savunması ezici bir sayı üstünlüğü bulunan Rus ve Romen orduları karşısında 10 Aralık 1877'de başarısızlıkla sonuçlandı. Plevne'nin düşmesinden sonra Sırplar da Osmanlılara karşı yoğun saldırıya geçtiler. Hızla ilerleyen Rus orduları Kazanlık, Samokov, Yeni Zağra, Çırpan, Tırnova ve Filibe'yi aldıktan sonra Meriç Nehri'ni geçti. 20 Ocak 1878'de Edirne düştü. Ruslar Silivri'yi de alarak Ayastefanos'a (Yeşilköy) kadar ilerlediler. Savaş Osmanlıların isteği üzerine imzalanan Ayastefanos Antlaşması'yla son buldu. Ama Avrupa'da dengenin Rusya lehine bozulduğunu gören Avusturya, İngiltere, Fransa ve Almanya bu antlaşmaya karşı çıktılar. Berlin'de uluslararası bir konferans toplandı ve 13 Temmuz 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması'yla savaş sona erdi.

93 Harbi, Osmanlı Devleti'nin dağılma sürecini başlatan ilk önemli olaylardan biri sayılır. II. Abdülhamit'in, yenilgiden sorumlu tuttuğu Meclis-i Mebusan'ı süresiz tatil ederek Kanun-i Esasi'yi askıya alması, ayrıca savaş sonrasında Balkanlar'la Kafkasya'dan Anadolu'ya gelen 1 milyonu aşkın göçmenin yol açtığı toplumsal ve ekonomik bunalım öbür önemli sonuçlarıdır. Başlangıçtaki başarılara karşın ordunun donatım eksikliği ve teknik yetersizlikleri, özellikle Tuna cephesindeki komutanlar arasında görülen geçimsizlik ile II. Abdülhamit'in doğrudan ve yanlış müdahaleleri yenilginin başlıca nedenleri arasında gösterilir. "

93 Harbi'nin en önemli nedenleri arasında Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki Ortodoks vatandaşları üzerindeki etkisini arttırma amacı sayılabilir. İngiltere ve Fransa Rusların güçlenmesini istemediğinden Osmanlıların yanında olmayı tercih etmiştir.

Ayrıca Osmanlı hazinesi Sultan Abdülmecit'in döneminden beri yapılan aşırı harcamalar sonucu Avrupa'ya karşı ağır bir şekilde borçlanmıştı ve bu borçları ödeyebilmek için Balkanlardaki vergiler yükseltilmişti. Bu ağır vergiler Balkan halkları arasında hoşnutsuzluk yaratmıştı. Kafkaslar'dan Ruslar tarafından göçe zorlanan Çerkez, Abhaz gibi Müslüman gruplar Balkanlar'da yerleştirilmiş; bu göçmenlerle Balkanlar'da yaşayan Hristiyanlar arasında büyük bir düşmanlık ortaya çıkmıştı. Nisan 1876 yılında ortaya çıkan Bulgar isyanları bu Müslüman göçmenlerin yardımıyla bastırıldı ama isyanların bastırılması sırasında ölen Bulgarlar için Avrupa'da büyük bir sempati oluştu. İsyanlar sırasında ölen Müslümanların sayısını hiçe sayan Avrupa basını Osmanlı Devleti'ne karşı çok olumsuz bir hava oluşturdu. Osmanlı Devleti'ni Bulgarlar, Sırplar ve Romenlere daha geniş bir özerklik vermeye zorlamak için İstanbul'da bir konferans toplandı.

Tersane Konferansı adı verilen bu konferansın kararlarını yumuşatmak için tahta yeni çıkmış olan II. Abdülhamit konferansın toplandığı 23 Aralık 1876 günü alelacele I. Meşrutiyet'i ilan ettiyse de, konferans Osmanlı Devleti'ne karşı çok ağır kararlarla sonuçlandı. Bu kararların Osmanlı Devleti'nce reddedilmesi üzerine Rusya, Paris Antlaşması'nın (1856) Karadeniz'de tersane ve savaş gemisi bulundurulmayacağına ilişkin hükümlerini tanımadığını bildirdi. Ardından da Ortodoks uyruklarına söz konusu antlaşmadaki hükümleri uygulaması için Osmanlı Devleti'ne baskıda bulunmaya başladı. Bu sırada İngiltere, Rusya'nın Osmanlılara savaş ilan etmesini önlemek amacıyla Londra Konferansı'nın toplanmasına önayak oldu. Ama Osmanlılar konferansta hazırlanan protokolü içişlerine müdahale sayarak reddettiler. Ülkedeki Panslavist akımların etkisiyle protokolün reddini bir savaş nedeni sayacağını önceden bildirmiş olan Rusya 24 Nisan 1877'de Eflak ve Boğdan'a girerek Osmanlılara savaş açtı. Osmanlılar, Kafkasya ve Tuna olmak üzere iki cephede, kendilerinden üstün durumdaki Rus ordusuna karşı zorlu bir savunma savaşı vermek zorunda kaldılar

 

 

 

M.Ö.12-11.yy.. Kolheti kültürünün oluşmaya başlaması( Kolheti kültür ve yönetim alanı,batıdaki Psov nehri , kuzeyde Kafkas sıradağları , doğuda Surami etekleri , güneyde ise Karadeniz’i izleyerek Trabzon’a kadar uzanıyordu) 

8.yy.: Kolh ve Kolheti’den Urartu yazıtlarında bahsedilmesi.

7.yy:Grek kolonicilerin ,Trabzon Batumi , Poti , Sohumi , Pitsunda gibi ticaret merkezlerini doğu ve güney doğu Karadeniz’e de kurmaya başlamaları.

4.yy:Doğu ve güney Karadeniz’den ordusuyla geçen Ksenopon’un onbinlerin dönüşü Anabasis adlı eserinde yöre kavimleri hakkında bilgi vermesi.

3.yy:Rodoslu Apollonius’un Argonotika adlı eserinde Kolh ve Kolheti’den bahsetmesi

1.yüzyıl:Kolheti( Ergisi-Lazika)ve Kartli(İberya-Gürcistan) krallıkları arasında birbirleri üzerine egemenlik kurmayı amaçlayan sürekli savaşların yaşanmaya başlaması.Roma imparatorluğunun 66-67 de Albana’yı 65’de Kartli’yi 64-63’de Kolheti’yi ele geçirmesi

M.S .69-67: Milad’la birlikte Kolh yerine Laz olarak adlandırılan Lazların liderleri Anicetus önderliğinde önce Pontus krallığına sonrada Romalılara karşı bağımsızlık savaşı başlatmaları.Plinius’un ilk defa Laz etnik adıyla Lazlardan bahsetmesi , Doğu Karadeniz bölgesine Kafkasyadan gelen büyük Laz  göçünden tedirgin olan , Pontus Kralı 2. Polemon’un hükümetini Roma’ya teslim etmesi ve Roman’ın bir eyaleti haline gelmesi .

2.yy:Kolhetide Etno oluşumun tamamlanmasıyla birlikte , Lazika(Ergisi),Apsilla , Abasgia prensliklerin ortaya çıkması

3.yy:Romalıların Lazika , Abhazaların ve Gürcülerin Ergisi adını verdikleri krallığın güçlenmesi

4.yy:Roma imparatorluğu’nun ikiye bölünmesi Kolhetinin doğrudan mirasçısı olduğu çeşitli tarihi kaynaklarda belirtilir.Lazika’nın Apsilialıları , Abasgaları , Avanları yönetimi altına alması.

5.yy: Perslerin ve Bizanslıların aralarındaki amansız mücadelenin başlaması ve Kolheti coğrafyasına yönelmeleri.

465: Lazika da , Bizans karşıtı mücadelenin sona ermesi, Laz kralı Gubaz’ın tahtan indirilerek yerine Tsate’nin geçirilmesi , Abasgia’ların Lazika’dan ayrılarak , Lazlarla aynı statüde Bizans’a bağlanmaları.

6.yy: Svanların , Lazika’dan ayrılmaları , Lazika’nın sınırları daralarak , sadece etnik Lazlardan oluşan bir krallığa dönüştürülmesi.

523: Lazika’nın Hıristiyanlığı resmi din olarak benimsemesi , Lazika’da Hıristiyanlığın 1.yy’da Havari Endrü tarafından yayılmaya başlandığına inanılır.Perslerin kendilerine başkaldıran Kartli kralı Gurgen’in Lazika’ya sığınmasını bahane ederek Kolheti coğrafyasına saldırması

528:Lazika’ya yeni bir pers saldırısının olması

532:Persler ve Bizanslılar arasında , Lazika’ya ilişkin bir anlaşmanın imzalanması.

542-555 : Abhaz - Abazave Mergel-Laz halklarının yardım isteği üzerine Kolheti coğrafyasına Perslerin gelmesi ve Bizans’a karşı 13 yıl sürecek savaşların başlaması.Laz kralı Gubaz’ın katledilmesi , süren savaşlar sonucunda Lazika’nın persler ve Bizanslıların arasında pay edilmesi , Güney Kafkasya da ki coğrafyalarından Güney - Doğu Karadeniz’e büyük Laz göçlerin olması , Lazların , Lazika topraklarında kalanların Mergel , göç edenlerin Laz olarak adlandırılması , Lazların boşalttıkları yörelere Gürcülerin yerleşmesi ve Mergellerle Lazlar arasında ayrılmalar olması

622-629:Tüm şiddetiyle devam eden Pers-Bizans savaşlarında Mergel-Laz , Gürcüler , Abazaların yer alması

689:Lazika’nın etkinliğinin azalmaya başlaması

697:Abasgia’lılar ve Mergel-Lazlar’ın Bizans’tan bağımsızlıklarını ilan etmeleri ve Arapları , Kolheti coğrafyasına yardım için çağırmaları.Bölgenin 40 yıl Arap işgalinde kalması.

8.yy ve 7.yy’da güçlenmeye başlayan Abhazya prensliği’nin Lazikayı, Abhazya sınırlarına katması. Bu yüzyılda, Bizans yönetimi dışarıda Araplarla savaşmaktan, içerde ise isyanlarla uğraşmaktan yıprandığı için Abhazya prensi bunu fırsat bilip bağımsızlık ilan etti. Abhaz prensi Leon, 780’lerde sınırlarını Nikosia’dan Çoruh Irmağına, Karadeniz’den Surami sıradağlarına kadar genişletti. Bu krallığın sınırları içinde Abhaz-Abazalar, Mergel-Lazlar ve bölgeye sonradan yerleşen gürcüler yaşıyorlardı. Bugünkü Trabzon’un doğusundan başlayarak Çoruh’a kadar olan bölgede yaşayan Mergel-Lazlar Bizans yönetiminde kalmıştı. Abhazya krallığı, bugünün standartları içinde bir ulus devlet değil bir anlamda gönüllü birliğe dayanan bir yapıydı.

10.yy: Abhazya krallığı, en parlak dönemini bu yüzyılda yaşadı. Ermenistan krallığı ile Abhazya krallığı arasında günümüzde Doğu Gürcistan denilen, Gürcistan’a sahip olma mücadelesi başladı. 904’te Ermeni krallığı yıkılınca Gürcistan , Kahetya , Eretya ve Güney Kafkasya’nın tamamında Abhazya krallığı güçlendi.

1184:Gürcistan tarihinin yüz akı olan kraliçe Tamara’nın Güney Kafkasya Birleşik Krallığının başına geçmesi.Tamara’nın kraliyet unvanı , Abhaz , Ran , Kahet , Somet  kraliçesi idi.Mergel-Lazlar , Abhaz yönetiminde idi.Kraliçe Tamara bu coğrafyayı yönetmeye başladığında , Bizans en karışık dönemlerinden birini yaşıyordu.1204’de Latinlerin İstanbul’u işgal etmeleri. Bu tarihlerde Bizans’ın parçalanması , bu gelişmenin güney Kafkasyalıların için önemli rol oynaması.Güney Kafkasya Birleşik ordularının Paflongayı ele geçirmeleri ve Trabzon yöresine de Lazların yerleştirilmeleri.

1204: Kommenoslar Aleksios David’in Trabzon devleti kurması , yine aynı tarihte , 1461’e kadar yaşayacak olan Trabzon-Batum arasında Lazia Theması oluşturulması

13.yy:Moğol istilaları

14.yy:İkinci Moğol istilası

1451: 2.Mehmet , tahta çıkar çıkmaz Karadenizi bir Osmanlı gölü haline getirmek için doğu Karadeniz kıyılarına 50 kadırga göndererek Batümi ve Sohümi civarında etkinlik kurmaya çalışması

1453:İstanbul’un Osmanlıların eline geçmesi

1461: Osmanlıların, Trabzon krallığını ele geçirmesi

16.yy: Rusların Astırahan hanlığını ele geçirmeleri ve kendilerine hazar yolunun açılması

1519: Trabzon , Batumi’ninde dahil edilmesi ile ayrı bir eyalet haline getirilmesi

1580:Lazların bu tarihe kadar özerk bir yapıda yaşaması

1774: Osmanlı-Rus antlaşması ile Osmanlıların Kırım üzerindeki haklarını kaybetmesi

1783: Kırımın Rusların eline geçmesi , Rusların , Gürcü’lerle Georgievsk Antlaşmasını imzalamaması.Böylelikle Hıristiyan Otesya ile Hıristiyan Gürcü askeri yolunun açılması.Bu dönemde Gürcistan coğrafyada üç krallık bulunuyordu.Başkenti Tiflis olan Kartli krallığı kuzey doğuda Katehya krallığı ve batıda Kutayisi civarını elinde bulunduran İmeretya krallığı idi.Bu krallıklardan ilk iki tanesi İranlılar , sonuncusu da Osmanlılar tarafından denetleniyordu. Karadeniz kıyıları , adı geçen bu üç krallığın egemenlik alanı dışında idi. Kuzeyde ,Soçi-Sohumi arası Abhazya’ya Sohumi-Poti arası Mergelyaya , güneyde Poti-Batumi arası Guryaya aitti , bu üç prenslik , Osmanlıya haraçla bağlı idi.Güney – batıda Samstre ve Saatabego prenslikleri vardı bu prensler zamanla İslamiyeti benimsediler ve Osmanlıya doğrudan bağlı birer valilik haline geldiler

19.yy.Son Gürcü kralı ölürken , 1802’de yaptığı bir vasiyette krallığını Rusya’ya bırakması.1803 Demergelya , 1804’de İmeretya ve Gürya Rusların eline geçmesi , 1814-1817-1818-1821-1832-1834 de doğu ve güney-doğu Karadeniz’de Tuzcuoğlu isyanların yaşanması.

 

 

 

 

 

 

Mtuti Boz ayı
02. Ğeci Domuz
03. Coğori Köpek
04. Mgeri Kurt
05. Müyapu Çakal
06. Meli Tilki
07. Eremi Geyik
08. Mskveri Karaca
09. Ntxamûüori dağ keçisi
10. Puci Sığır, inek
11. 3xeni At
12. Guruni Eşek
13. Üuluni Kulan
14. Cori Katır
15. Dombai Manda

16. Çxuri Koyun
17. Txa Keçi
18. Abaza şuroni ( Capra hircus )
19. Mékviûura Tavşan
20. Üaûu Kedi
21. Üaûumûuri Yaban kedisi
22. Munçki Porsuk
23. Wvinari Su samuru
24. Ğali üaûu Kunduz
25. Danâoloni Kirpi
26. Üvenuri Ağaç sansarı
27. Dadalibu Gelincik
28. Çikilaze Sincap
29. Ğuûu ğuûu Fındık faresi
30. Mtugi Ev faresi

 

 

 

 

Kçe parpali Lahana kelebegi
02. Cavuri parpali (Vanessa atalanta)
03. Üudeloni parpali Kirlangiçkuyrugu
04. Cazi parpali Büyük tavus kelebegi
05. Heni parpali (Amata phegea)
06. Meûaksisi munûuri Ipek böcegi
07. Üuûumzumu (Colotois pennaria)
08. Üuxi Misir piralinin larvasi
09. Buöi munûri Agaç kurdu
10. Üarüalamûaxu Yusufçuk
11. wari bobola Tas sinegi
12. Goüo Kabuklu pire türü
13. öiüame Karinca aslani
14. Sivri Bezelye tohum güvesi
15. Üiöaöi Süne

16. çiçi Tahta kurdu
17. Maksinale Osurukböcegi
18. çiçxili Mayis böcegi
19. 3axoci (Cerambyx cerdo)
20. Txirwiwi Kulagakaçan
21. Bobonöva Hamam böcegi
22. Dumöüu Karinca
23. Maôazule Ates böcegi
24. Xavana Ugur böcegi
25. Üartofi bobola Patates böcegi
26. Mwüiri nana (Leptura quadrifasciata)
27. Bobolia Örümcek
28. Buûüuci Bal arisi
29. Ma3hopxe (Vespula germanica)
30. Mjuju Esek arisi

 

 

 

 

 

 

 

Harf	Örnek	Türkçesi	Harf	Örnek	Türkçesi
A	Arguni	Balta	A`	Ga`knu	Tuttu
a	antarma	şeftali	a`	ga`txozu	kovaladı
B	Bombula	Örümcek	C	Cilari	Kefal
b	badi	yaşlı	c	cumanoba	kardeşlik
Ç	Çorçi	Hafif	Ç`	Ç`exni	Siftah
ç	çarbi	dudak	ç`	ç`umen	yarın
D	Dixa	Toprak, yer	E	Elakteyi	Çevrik
d	dişka	odun	e	ekole	o taraftan
F	Feli	Kabak	G	Ginz`e	Uzun
f	felengi	kızak	g	guri	Kalp, yürek
Ğ	Ğeci	Domuz	H	Ho	Evet
ğ	ğali	dere	h	hele	hele
X	Xaçka	Kültür	İ	İstifitili	Hucumbot
x	xinci	Köprü	i	İk`inaçxa	salı
J	Jureneçi	Kırk	K	Kart`ali	Kağıt
j	jilendo	yukarıdan	k	kotume	tavuk
K`	K`alati	Sepet	Q	Qvinçi	Kuş
k`	k`izi	kaşık	q	qvali	peynir
L	Lande	Gölge	M	Mapa	Kral
l	lemşi	iğne	m	Monç`va	anaç tavuk
N	Nek`na	Kapı	O	Onçamure	Dibek
n	noderi	imece	o	okosule	süpürge
Ö	Gölapi	Batır	P	Pimpili	Sakal
ö	göktimu	devirmek	p	pi3ari	tahta
P`	P`ilili	Kaval	R	Ragi	kuş tuzağı
p`	p`ici	yüz, çehre	r	ruba	boğaz (Yer)
S	Sabat`oni	Cumartesi	Ş	Şuka	hıyar, salatalık
s	svaruli	dergi	ş	şura	koku
T	Txiri	Fındık	T`	T`alaxi	Toprak
t	troni	iskemle	t`	t`ut`uli	tavuk butu
U	U3`k`areli	Susuz	Ü	Gülva	Batı
u	ubabelli	babasız çocuk	ü	künti	tembel
V	Vi3`e	Fındıklı	Y	Yulva	Doğu
v	Vit`ojur	oniki	y	yano	geç kalma
Z	Zeni	Düzlük	Z`	Z`abunoba	Hastalık
z	zoğa	deniz	z`	z`abela	zayıf, cılız
3	3xik`i	çalı çırpı	3`	3`ana	Yıl
3	3udi	yalan	3`	3`inek`i	çorap